Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

condicionis N F

  • 1 condiciō

        condiciō (not conditiō), ōnis, f    [com- + DIC-], an agreement, stipulation, condition, compact, proposition, terms, demand: pacis: non respuit condicionem, Cs.: ne si pax fieret, ipse per condiciones traderetur, S.: de condicionibus tractat, N.: his condicionibus conpositā pace, L.: ex quā condicione, in consequence of, L.: Accipe sub ce<*>tā condicione preces, O.: sub condicione, conditionally, L.: eā enim condicione acceperas: neque ullā condicione adduci ut, etc., terms. his condicionibus erit quisquam tam stultus, etc.: iniquā condicione causam dicere, at a disadvantage: turbam procorum Condicione fugat, by her terms, O.: hac condicione, ut, etc.: mihi si haec condicio consulatūs data est, ut, etc., if the consulship is given on condition, etc.: fecit pacem his condicionibus, ne qui, etc., N.: iam vero istā condicione, dum mini liceat negare, etc.: Cui sit condicio sine pulvere palmae, the assurance, H. — A marriage, contract of marriage, match: uxoria: condicionem filiae quaerendam esse, L.: Accepit condicionem, the relation of mistress, T.: hinc licet condiciones legas, pick up love adventures.—Of persons, position, situation, condition, rank, place, circumstances: liberorum populorum: misera vitae: condicionem ferre: infirma servorum: tolerabilis servitutis: condicione meliore esse: testium: usi eā condicione fortunae, ut, etc.: Condicione super communi, the common danger, H.: Attalicae condiciones, i. e. enormous wealth, H.: servi condicionis huius, Ta. — Of things, a situation, condition, nature, mode, manner: agri: vitae, manner of living: vivendi, H.: absentiae, Ta.: mortis, the liability to, V.
    * * *
    agreement/contract; terms, proposal/option/alternative; situation; stipulation; marriage (contract); spouse, bride; relation of lover/mistress; paramour

    Latin-English dictionary > condiciō

  • 2 fingō

        fingō finxī, fictus, ere    [FIG-], to touch, handle, stroke, touch gently: corpora linguā, V.: manūs manibus, O.— To form, fashion, frame, shape, mould, model, make: hominem: ab aliquo deo <*>cti: alqd e cerā: homullus ex argillā fictus: pocula de humo, O.: fingendi ars, statuary: imagines marmore, Ta.— To set to rights, arrange, adorn, dress, trim: crinem, V.: fingi curā mulierum, Ph.: vitem putando, V.—Of the countenance, to alter, change, put on, feign: voltum, Cs.: voltūs hominum fingit scelus, i. e. makes men change countenance, T.—Fig., to form, fashion, make, mould, give character to, compose: animos: ex alquā re me, shape my course: ea (verba) sicut ceram ad nostrum arbitrium: voltum, compose, O.: lingua wocem fingit, forms: Carmina, H.: finxit te natura ad virtutes magnum hominem: me pusilli animi, H.: mea minora, i. e. disparage, H.— To form by instruction, instruct, teach, train: mire filium, i. e. cause to play his part, T.: voce paternā Fingeris ad rectum, H.: equum docilem Ire viam, H.— To form mentally, represent in thought, imagine, conceive, think, suppose, express, sketch out: animis imaginem condicionis meae: ex suā naturā ceteros, conceive: utilitatum causā amicitias: in summo oratore fingendo, depicting: ex suā naturā ceteros, judge: me astutiorem: ne finge, do not think it, V.: finge, aliquem nunc fieri sapientem, suppose: interfecti aliqui sunt, finge a nobis, assume, L.— To contrive, devise, invent, feign, pretend: fallacias, T.: causas ne det, T.: verba, i. e. talk deceitfully, S.: (crimina) in istum: non visa, H.: dolorem in hoc casu, Iu.: malum civem Roscium fuisse.
    * * *
    I
    fingere, finxi, fictus V TRANS
    mold, form, shape; create, invent; produce; imagine; compose; devise, contrive; adapt, transform into; modify (appearence/character/behavior); groom; make up (story/excuse); pretend, pose; forge, counterfeit; act insincerely
    II
    fingere, fixi, finctus V TRANS
    mold, form, shape; create, invent; produce; imagine; compose; devise, contrive; adapt, transform into; modify (appearence/character/behavior); groom; make up (story/excuse); pretend, pose; forge, counterfeit; act insincerely

    Latin-English dictionary > fingō

  • 3 admoneo

    ad-mŏnĕo, ui, ĭtum, 2, v. a., to bring up to one's mind, to put one in mind of ( in a friendly manner), to remind, suggest, advise, warn, admonish (by influencing more directly the reason and judgment; while in adhortor the admonition is addressed immediately to the will, Doed. Syn. 1, 164: “Moneo, et admoneo hoc differunt, quod monemus futura, admonemus praeterita; illa ut caveamus et discamus, haec ut recordemur,” Aus. Popma, p. 29; cf. Ellendt ad Cic. Brut. 3, 11: “in monente benevolentia, in admonente memoria,” Ernest. no. 1663).
    I.
    In gen., constr. absol. and with aliquem alicujus rei or de aliqua re, aliquam rem (Sallust employs them all); with ut or ne. when an action follows; with acc. and inf. or a rel. clause, when merely an historical [p. 42] fact is brought to view, Zumpt, § 439 and 615.
    (α).
    Absol.:

    qui admonent amice, docendi sunt,

    Cic. N. D. 1, 3:

    amicissime admonere,

    id. Att. 7, 26:

    si sitis admoneret, profluente aquā vitam tolerat,

    Tac. A. 15, 45 fin.:

    admonitus in somnis,

    Vulg. Matt. 2, 22.—
    (β).
    Aliquem alicujus rei:

    admonebat alium egestatis, alium cupiditatis suae,

    Sall. C. 21:

    quoniam nos tanti viri res admonuit,

    id. J. 95:

    admonere aliquem foederis,

    Liv. 35, 13; 5, 51:

    judices legum et religionis,

    Suet. Tib. 33:

    admonitus hujus aeris alieni,

    Cic. Top. 1, 5:

    aetatis et condicionis admoneri,

    Suet. Dom. 2; cf. Drak. ad Liv. 2, 36, 6.—And with acc. of person omitted:

    adversae res admonuerunt religionum,

    Liv. 5, 51; 5, 46, 6:

    veterum recentiumque admonens,

    Tac. H. 3, 24.—
    (γ).
    Aliquem de aliqua re:

    de aede Telluris et de porticu Catuli me admones,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4:

    ut aliquid aliquando de doctrinae studiis admoneamur,

    id. Rep. 1, 9:

    de moribus civitatis tempus admonuit,

    Sall. C. 5:

    admonuit eos de auxiliis Dei,

    Vulg. 2 Macc. 8, 19.—Sometimes in passing from a subject already discussed to a new one, = docere, dicere, to treat of, to speak of:

    de multitudine (verborum) quoniam quod satis esset admonui, de obscuritate pauca dicam,

    Varr. L. L. 6, § 40 Müll.—
    (δ).
    With two acc. (in gen., only with illud, istuc, quod, multa, res, etc.):

    ridiculum est te istuc me admonere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 112:

    illud te esse admonitum volo,

    Cic. Cael. 3, 8:

    jam illud non sunt admonendi, ut, etc.,

    id. Off. 2, 19, 68:

    illud me praeclare admones,

    id. Att. 9, 9:

    sin quippiam essem admonitus,

    id. Fam. 5, 8:

    multa praeterea ostentis, multa extis admonemur,

    id. N. D. 2, 66:

    eam rem nos locus admonuit,

    Sall. J. 79.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    admonuisti etiam dictum aliquod in petitionem tuam dici potuisse,

    Cic. Planc. 34, 85 B. and K.:

    et meminerant et admonebant alii alios, supplicium ex se, non victoriam peti,

    Liv. 28, 19: nostri detrimento admonentur diligentius stationes disponere, Auct. B. G. 8, 12.—
    (ζ).
    With a rel. clause:

    meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet,

    Cic. Fam. 5, 2.—
    (η).
    With ut or ne:

    admonebat me res, ut, etc.,

    Cic. Off. 2, 19, 67:

    Caninius noster me tuis verbis admonuit, ut scriberem,

    id. Fam. 9, 6:

    ea res admonet, ut, etc.,

    Tac. A. 3, 25; so,

    corresp. with moneo,

    Sen. Ep. 24, 16.—
    (θ).
    With the simple subj. (in the historians):

    simulque admonerent liberis suis prospiceret,

    Nep. Ph. 1:

    nisi Seneca admonuisset venienti matri occurreret,

    Tac. A. 13, 5:

    admonuit negotiis abstineret,

    Suet. Tib. 50:

    illud me admones, cum illum videro, ne nimis indulgenter, et cum gravitate potius loquar,

    Cic. Att. 9, 9, 2 (where ut is to be supplied from the preceding ne).—
    (ι).
    With a simple inf. (so most freq. after the Aug. per., but also in Cic.):

    ut mos erat istius atque ut eum suae libidines facere admonebant,

    Cic. Verr. 2, 1, 24, § 63:

    easdem decedere campis admonuit,

    Verg. G. 4, 186; so,

    Matrem Admonuit ratibus sacris depellere taedas,

    id. A. 9, 109:

    sol acrior ire lavatum admonuit,

    Hor. S. 1, 6, 125; so Ov. M. 3, 601; 6, 150:

    nihil agere quod non prosit, fabella admonet,

    Phaedr. 3, 17; Tac. A. 15, 67:

    regrediendum (sc. esse sibi),

    Tac. Agr. 25.—
    (κ).
    With ad and the gerund.:

    ad thesaurum reperiendum,

    Cic. Div. 2, 65, 134.—
    (λ).
    With abl. of means or cause:

    de quibus (discordiis) ipsis his prodigiis a dis immortalibus admonemur,

    Cic. Har. Resp. 21, 44:

    proximi diei casu admoniti omnia ad defensionem paraverunt,

    Caes. B. C. 2, 14:

    divinā admonitus plagā,

    Vulg. 2 Macc. 9, 11.—
    II.
    Esp.
    A.
    To recall a thing to memory, to bring to remembrance (without any accessory notion of admonition); with acc. or gen.:

    cum memor anteactos semper dolor admonet annos,

    Tib. 4, 1, 189 Müll. (some read here admovet):

    admonuit dominae deseruitque Venus,

    id. 1, 5, 40:

    nomen, quod possit equorum Admonuisse,

    Ov. M. 15, 543.—
    B.
    Of a creditor, to remind a debtor of his debt, to ask payment, to dun:

    cum tibi cotidie potestas hominis fuisset admonendi, verbum nullum facis,

    Cic. Quint. 12; so id. Top. 1 fin. —
    C.
    In the poets and in later Lat., to urge or incite to action (cf. admonitor):

    telo admonuit bijugos,

    Verg. A. 10, 586; so Spart. Sever. 11 fin.:

    liberos verberibus,

    Sen. Clem. 1, 14; id. Const. Sap. 12 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > admoneo

  • 4 communitas

    commūnĭtas, ātis, f. [communis].
    I.
    Community, society, fellowship (very freq. in Cic.;

    elsewhere rare): nulla cum deo homini,

    Cic. N. D. 1, 41, 116:

    condicionis, aequitatis, legationis cum hoc gladiatore,

    id. Phil. 6, 2, 3:

    et conjunctio humana,

    id. Off. 1, 44, 157; cf. id. ib. 1, 44, 156:

    vitae atque victūs,

    id. Fam. 9, 24, 3; id. Off. 1, 14, 45.—
    B.
    The sense of fellowship, community in feeling, etc.:

    cum omnis honestas manet a partibus quattuor, quarum una sit cognitionis, altera communitatis, etc.,

    Cic. Off. 1, 43, 152; so id. ib. 1, 43, 153; and id. ib. 1, 45, 159; 3, 5, 24; 3, 33, 118.—
    II.
    (Acc. to communis, II.) Courtesy, condescension, affability, Nep. Milt. 8, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > communitas

  • 5 distantia

    distantĭa, ae, f. [disto], distance, remoteness.
    I.
    Lit.:

    a longissimis distantiae suae (sc. Veneris) finibus,

    Plin. 2, 15, 12, § 61 —
    B.
    Transf., a separation, opening:

    oris hiscens,

    Cael. Aur. Acut. 3, 5, 50. —
    II.
    Trop., difference, diversity: inter eos morum studiorumque, * Cic. Lael. 20, 74:

    caloris,

    Quint. 7, 10, 10:

    condicionis,

    id. 5, 10, 26:

    aetatis vel sexus,

    Amm. 31, 6:

    personarum,

    Vulg. Deut. 1, 17.—In plur.:

    coloris rufi,

    Gell. 2, 26, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > distantia

  • 6 fictum

    fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].
    I.
    Lit.
    A.
    To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

    mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

    Verg. A. 8, 634:

    saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

    Ov. F. 5, 409.—
    B.
    Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

    esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

    Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

    ab aliquo deo ficti esse videantur,

    id. de Or. 1, 25, 115:

    fingere et construere nidos,

    build, id. ib. 2, 6, 23:

    favos,

    id. Off. 1, 44, 157:

    ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

    Gell. 17, 10, 3.—
    C.
    In partic.
    1.
    Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

    quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

    in ceris aut fictilibus figuris,

    id. N. D. 1, 26, 71:

    similitudines ex argilla,

    Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

    , sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

    Cic. Pis. 25, 59:

    pocula de humo,

    Ov. Tr. 2, 489:

    Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

    fingendi ars,

    of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

    corpora fingendo pingendove efficere,

    Quint. 5, 12, 21.—
    2.
    With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

    componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

    Plaut. Stich. 5, 5, 4:

    cum se non finxerit ulli,

    Ov. R. Am. 341:

    isti ficti, compositi, crispi cincinni,

    Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

    canas fingere comas,

    Tib. 1, 2, 92:

    comas presso pollice,

    Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

    comas auro,

    Stat. Th. 5, 228:

    crinem,

    Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

    vitem putando,

    Verg. G. 2, 407 Forbig.—
    3.
    With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

    hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

    Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

    vultus quoque hominum fingit scelus,

    i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

    the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

    Cic. de Or. 2, 54, 219:

    animos fingere, formare,

    id. Brut. 38, 142: cf.:

    moderari et fingere mentem ac voluntates,

    id. Leg. 3, 18, 40:

    ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

    id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

    ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

    id. Or. 8, 24:

    ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

    id. de Or. 3, 45, 177; cf.

    also: arbitrio fingere,

    id. Brut. 79, 274:

    fortuna humana fingit artatque ut lubet,

    Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

    vitam subito flecti fingique posse,

    shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

    jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

    id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

    circumspexit amictus et finxit vultum,

    composed, Ov. M. 4, 318:

    lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

    forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

    Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

    id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

    carmina,

    id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

    versus,

    id. ib. 382:

    poëmata,

    Suet. Tit. 3:

    opprobria in quemvis,

    Hor. Ep. 1, 15, 30.—
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

    finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

    Cic. Mur. 29, 60:

    nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

    Verg. A. 2, 79:

    (illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

    Hor. C. 4, 3, 12:

    di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

    id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—
    2.
    To form by instruction, to instruct, teach, train:

    idem mire finxit filium,

    i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

    voce paterna Fingeris ad rectum,

    Hor. A. P. 367:

    fingitur artibus,

    id. C. 3, 6, 22:

    fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

    id. Ep. 1, 2, 64.—
    3.
    To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

    fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

    Cic. Mil. 29, 79; cf.:

    omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

    id. N. D. 3, 18, 47:

    fingere animo,

    id. de Sen. 12, 41: cf.

    also: animo et cogitatione,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    ex sua natura ceteros,

    to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

    quid magis exercitum dici aut fingi potest?

    id. Mil. 2, 5:

    maleficium,

    id. Rosc. Am. 40, 116:

    tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

    Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

    qui utilitatum causa fingunt amicitias,

    suppose, Cic. Lael. 14, 51:

    principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

    had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

    in summo oratore fingendo,

    in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

    finge tamen te improbulum,

    Juv. 5, 72.—
    (β).
    With double acc.:

    quod si qui me astutiorem fingit,

    Cic. Fam. 3, 8, 6:

    Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

    id. Tusc. 5, 39, 115.—
    (γ).
    With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

    finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

    suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

    finge solum natum nothum,

    Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

    finge a nobis,

    assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

    fingamus Alexandrum dari nobis,

    Quint. 1, 1, 24:

    non omnia corpora fingunt in medium niti,

    Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

    qui naufragus fingitur se suspendisse,

    Quint. 8, 5, 22:

    qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

    id. 8, 2, 20.—
    b.
    Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

    argento comparando fingere fallaciam,

    Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

    fallacias,

    Ter. Heaut. 3, 2, 22:

    fallaciam,

    id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

    fingit causas, ne det, sedulo,

    id. Eun. 1, 2, 58:

    falsas causas ad discordiam,

    id. Hec. 4, 4, 71:

    si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

    Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

    ex eventis fingere,

    id. Fam. 6, 6, 4:

    (crimina) in istum fingere,

    id. Verr. 1, 5, 15:

    ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

    id. Lael. 5, 18:

    in faciem moresque meos nova crimina fingis,

    Ov. H. 12, 177:

    fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    quaelibet in quemvis opprobria fingere,

    id. Ep. 1, 15, 30:

    finguntur et testamenta,

    Quint. 7, 4, 39:

    nemo dolorem fingit in hoc casu,

    Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

    bonois se ac liberales,

    Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

    ignorare fingit,

    Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

    in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

    Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

    ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

    id. Caecin. 5, 14:

    in re ficta (opp. in vera),

    id. Lael. 7, 24:

    falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. Rep. 2, 15:

    commenticii et ficti dii,

    id. N. D. 2, 28, 70:

    fabula,

    id. Off. 3, 9, 39:

    in rebus fictis et adumbratis,

    id. Lael. 26, 97:

    amor,

    Lucr. 4, 1192:

    gemitus,

    Ov. M. 6, 565:

    cunctatio,

    Tac. A. 1, 46:

    ficto pectore fatur,

    Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

    pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

    dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

    alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

    Plin. Ep. 8, 18, 3;

    but: ficta pellice plorat,

    imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

    ficti pravique tenax,

    Verg. A. 4, 188:

    jam consumpserat omnem Materiam ficti,

    Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

    fictumque in colla minatus, Crura subit,

    Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

    ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

    ficte reconciliata gratia,

    id. Fam. 3, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > fictum

  • 7 figura

    fĭgūra, ae, f. [v. fingo], a form, shape, figure (syn.: forma, species; tropus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    corporis nostri partes totaque figura et forma et statura quam apta ad naturam sit, apparet,

    Cic. Fin. 5, 12, 35; cf.:

    hominum, vel etiam ceterarum animantium forma et figura,

    id. de Or. 3, 45, 179; and:

    quae figura, quae species humanā potest esse pulchrior?... Quod si omnium animantium formam vincit hominis figura, deus autem animans est: ea figura profecto est, quae pulcherrima sit omnium, etc.,

    id. N. D. 1, 18, 47 sq.;

    with this cf.: esse aliquem humana specie et figura, qui, etc.,

    id. Rosc. Am. 22, 63; Liv. 29, 17, 11:

    uri sunt specie et colore et figura tauri,

    Caes. B. G. 6, 28, 1:

    gemina tauri juvenisque,

    the Minotaur, Ov. M. 8, 169:

    Himera in muliebrem figuram habitumque formata,

    Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87; cf.:

    figura et lineamenta hospitae,

    id. ib. 36, §

    89: conformatio quaedam et figura totius oris et corporis,

    id. de Or. 1, 25, 114:

    pulmonum vis et figura,

    id. Tusc. 1, 16, 37:

    formae figura,

    id. N. D. 1, 32, 90:

    formaï servare figuram,

    Lucr. 4, 69:

    navium figura (shortly before: navium species),

    Caes. B. G. 4, 25, 2:

    lapidis,

    Ov. M. 3, 399:

    dohorum,

    Plin. 2, 25, 22, § 90: lenticulae dimidiae, id. 27, 12, 98, § 124:

    quadriangula grani,

    id. 13, 22, 38, § 118:

    triquetra,

    id. 3, 16, 20, § 121:

    rotunditatis aut proceritatis,

    id. 13, 4, 9, § 49 et saep.—
    2.
    Concr., a sketch, figure, drawing (lat. Lat.): figurae quae schêmata vocant, Gell. 1, 20, 1; 2, 21, 10: kubos est figura ex omni latere quadrata, id. 1, 20, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    In the lang. of the Epicurean philosophy applied to the atoms or molecular parts of bodies:

    caelestem fulminis ignem Subtilem magis e parvis constare figuris,

    Lucr. 2, 385; 2, 682 sq.; 778; 3, 190 al.; cf.:

    illas figuras Epicuri, quas e summis corporibus dicit effluere,

    Quint. 10, 2, 15 Spald.—
    2.
    Poet., a form, shade, phantom of the dead:

    in somnis, cum saepe figuras Contuimur miras simulacraque luce carentum,

    Lucr. 4, 34:

    morte obita quales fama est volitare figuras,

    Verg. A. 10, 641:

    CVM VITA FVNCTVS IVNGAR TIS (i. e. tuis) VMBRA FIGVRIS,

    Inscr. Orell. 4847.—
    II.
    Trop., quality, kind, form, species, nature, manner.
    A.
    In gen.:

    de figura vocis satis dictum est,

    Auct. Her. 3, 15, 25:

    majus et minus et aeque magnum ex vi et ex numero et ex figura negotii consideratur,

    Cic. Inv. 1, 28, 41:

    figura orationis plenioris et tenuioris,

    id. de Or. 3, 55, 212; cf.:

    suam quandam expressit quasi formam figuramque dicendi,

    id. ib. 2, 23, 98:

    occurrunt animo pereundi mille figurae,

    kinds, Ov. H. 10, 81:

    edidit innumeras species, partimque figuras rettulit antiquas, etc.,

    id. M. 1, 436; cf.:

    capiendi figurae (for which, shortly after: species capiendi),

    Dig. 39, 6, 31:

    condicionis,

    ib. 35, 2, 30. —
    B.
    In partic.
    1.
    Gram. t. t., form of a word, inflection:

    alia nomina, quod quinque habent figuras, habere quinque casus,

    Varr. L. L. 9, § 52; cf.:

    non debuisse ex singulis vocibus ternas vocabulorum figuras fieri, ut albus, alba, album,

    id. ib. 9, §

    55: quaedam (verba) tertiae demum personae figura dicuntur, ut licet, piget,

    Quint. 1, 4, 29; 8, 2, 15 Spald.—
    2.
    Rhet. t. t., a figure of speech, schêma, Cic. de Or. 3, 53 sq.; id. Or. 39 sq.; Quint. 9, 1 sq. et saep.—
    b.
    Esp., one which contains hints or allusions, Suet. Vesp. 13; id. Dom. 10; cf. Quint. 9, 2, 82.

    Lewis & Short latin dictionary > figura

  • 8 fingo

    fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].
    I.
    Lit.
    A.
    To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

    mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

    Verg. A. 8, 634:

    saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

    Ov. F. 5, 409.—
    B.
    Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

    esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

    Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

    ab aliquo deo ficti esse videantur,

    id. de Or. 1, 25, 115:

    fingere et construere nidos,

    build, id. ib. 2, 6, 23:

    favos,

    id. Off. 1, 44, 157:

    ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

    Gell. 17, 10, 3.—
    C.
    In partic.
    1.
    Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

    quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

    in ceris aut fictilibus figuris,

    id. N. D. 1, 26, 71:

    similitudines ex argilla,

    Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

    , sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

    Cic. Pis. 25, 59:

    pocula de humo,

    Ov. Tr. 2, 489:

    Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

    fingendi ars,

    of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

    corpora fingendo pingendove efficere,

    Quint. 5, 12, 21.—
    2.
    With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

    componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

    Plaut. Stich. 5, 5, 4:

    cum se non finxerit ulli,

    Ov. R. Am. 341:

    isti ficti, compositi, crispi cincinni,

    Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

    canas fingere comas,

    Tib. 1, 2, 92:

    comas presso pollice,

    Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

    comas auro,

    Stat. Th. 5, 228:

    crinem,

    Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

    vitem putando,

    Verg. G. 2, 407 Forbig.—
    3.
    With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

    hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

    Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

    vultus quoque hominum fingit scelus,

    i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

    the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

    Cic. de Or. 2, 54, 219:

    animos fingere, formare,

    id. Brut. 38, 142: cf.:

    moderari et fingere mentem ac voluntates,

    id. Leg. 3, 18, 40:

    ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

    id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

    ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

    id. Or. 8, 24:

    ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

    id. de Or. 3, 45, 177; cf.

    also: arbitrio fingere,

    id. Brut. 79, 274:

    fortuna humana fingit artatque ut lubet,

    Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

    vitam subito flecti fingique posse,

    shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

    jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

    id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

    circumspexit amictus et finxit vultum,

    composed, Ov. M. 4, 318:

    lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

    forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

    Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

    id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

    carmina,

    id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

    versus,

    id. ib. 382:

    poëmata,

    Suet. Tit. 3:

    opprobria in quemvis,

    Hor. Ep. 1, 15, 30.—
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

    finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

    Cic. Mur. 29, 60:

    nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

    Verg. A. 2, 79:

    (illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

    Hor. C. 4, 3, 12:

    di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

    id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—
    2.
    To form by instruction, to instruct, teach, train:

    idem mire finxit filium,

    i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

    voce paterna Fingeris ad rectum,

    Hor. A. P. 367:

    fingitur artibus,

    id. C. 3, 6, 22:

    fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

    id. Ep. 1, 2, 64.—
    3.
    To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

    fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

    Cic. Mil. 29, 79; cf.:

    omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

    id. N. D. 3, 18, 47:

    fingere animo,

    id. de Sen. 12, 41: cf.

    also: animo et cogitatione,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    ex sua natura ceteros,

    to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

    quid magis exercitum dici aut fingi potest?

    id. Mil. 2, 5:

    maleficium,

    id. Rosc. Am. 40, 116:

    tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

    Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

    qui utilitatum causa fingunt amicitias,

    suppose, Cic. Lael. 14, 51:

    principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

    had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

    in summo oratore fingendo,

    in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

    finge tamen te improbulum,

    Juv. 5, 72.—
    (β).
    With double acc.:

    quod si qui me astutiorem fingit,

    Cic. Fam. 3, 8, 6:

    Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

    id. Tusc. 5, 39, 115.—
    (γ).
    With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

    finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

    suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

    finge solum natum nothum,

    Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

    finge a nobis,

    assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

    fingamus Alexandrum dari nobis,

    Quint. 1, 1, 24:

    non omnia corpora fingunt in medium niti,

    Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

    qui naufragus fingitur se suspendisse,

    Quint. 8, 5, 22:

    qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

    id. 8, 2, 20.—
    b.
    Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

    argento comparando fingere fallaciam,

    Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

    fallacias,

    Ter. Heaut. 3, 2, 22:

    fallaciam,

    id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

    fingit causas, ne det, sedulo,

    id. Eun. 1, 2, 58:

    falsas causas ad discordiam,

    id. Hec. 4, 4, 71:

    si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

    Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

    ex eventis fingere,

    id. Fam. 6, 6, 4:

    (crimina) in istum fingere,

    id. Verr. 1, 5, 15:

    ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

    id. Lael. 5, 18:

    in faciem moresque meos nova crimina fingis,

    Ov. H. 12, 177:

    fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    quaelibet in quemvis opprobria fingere,

    id. Ep. 1, 15, 30:

    finguntur et testamenta,

    Quint. 7, 4, 39:

    nemo dolorem fingit in hoc casu,

    Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

    bonois se ac liberales,

    Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

    ignorare fingit,

    Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

    in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

    Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

    ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

    id. Caecin. 5, 14:

    in re ficta (opp. in vera),

    id. Lael. 7, 24:

    falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. Rep. 2, 15:

    commenticii et ficti dii,

    id. N. D. 2, 28, 70:

    fabula,

    id. Off. 3, 9, 39:

    in rebus fictis et adumbratis,

    id. Lael. 26, 97:

    amor,

    Lucr. 4, 1192:

    gemitus,

    Ov. M. 6, 565:

    cunctatio,

    Tac. A. 1, 46:

    ficto pectore fatur,

    Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

    pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

    dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

    alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

    Plin. Ep. 8, 18, 3;

    but: ficta pellice plorat,

    imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

    ficti pravique tenax,

    Verg. A. 4, 188:

    jam consumpserat omnem Materiam ficti,

    Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

    fictumque in colla minatus, Crura subit,

    Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

    ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

    ficte reconciliata gratia,

    id. Fam. 3, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > fingo

  • 9 Honor

    hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,

    Cic. Brut. 81, 281; cf.:

    is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,

    id. Fam. 10, 10, 1 sq.:

    honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,

    id. Tusc. 1, 2, 4;

    so with gloria,

    id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:

    quanto et honor hic illo est amplior, etc.,

    id. Att. 9, 2, A, 1:

    gratia, dignitate, honore auctus,

    Caes. B. G. 1, 43, 8:

    amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,

    Cic. de Or. 1, 54, 232:

    ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,

    id. Deiot. 5, 14:

    aliquem praecipuo honore habere,

    Caes. B. G. 5, 54, 4:

    suum cuique honorem et gradum reddere,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    apud eum sunt in honore et in pretio,

    id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:

    in honore magno esse,

    Cic. Brut. 8, 30:

    summo in honore,

    id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:

    tanto in honore,

    id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:

    Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,

    Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:

    (Druides) magno sunt apud eos honore,

    Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:

    honorem accipere,

    Cic. Att. 9, 2, A, 1:

    honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,

    id. Tusc. 1, 2, 3:

    honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,

    id. Off. 2, 17, 58; cf.:

    quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,

    Sall. J. 11, 3:

    rite suum Baccho dicemus honorem,

    honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:

    exsilii honor,

    i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:

    tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,

    Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:

    physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,

    Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:

    ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,

    id. Or. 36, 125:

    multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,

    Hor. A. P. 71:

    apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,

    Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:

    vino Pramnio etiam nunc honos durat,

    id. 14, 4, 6, § 54 al. —
    B.
    In partic.
    1.
    Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):

    ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

    ille honoris gradus,

    id. Sull. 29, 82:

    equites Romanos in tribunicium restituit honorem,

    Caes. B. C. 1, 77 fin.:

    extraordinarium honorem appetere,

    id. ib. 1, 32, 2:

    hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,

    Liv. 9, 26, 14:

    curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,

    id. 9, 46, 9:

    honore abiit,

    Suet. Aug. 26; cf.:

    deposito honore,

    id. ib. 36:

    paene honore summotus est,

    id. Claud. 9:

    honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,

    Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:

    clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,

    Juv. 3, 178:

    tempus honoris,

    the term of office, id. 8, 150:

    honorem militiae largiri,

    military honors, id. 7, 88.—In plur.:

    populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,

    Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:

    qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,

    Hor. S. 1, 6, 15:

    ascendisset ad honores, nisi, etc.,

    Cic. Brut. 68, 241:

    honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,

    id. Fam. 1, 8, 3:

    obrepisti ad honores errore hominum,

    id. Pis. 1, 1:

    Catulus maximis honoribus usus,

    Sall. C. 49, 2:

    magistratus atque honores capere,

    Suet. Aug. 26:

    largiri opes, honores,

    Tac. A. 11, 12.—
    2.
    Particular phrases.
    a.
    Honoris causa.
    (α).
    Out of respect, in order to show honor (class.):

    C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,

    Cic. Verr. 1, 7, 18:

    quem honoris causa nomino,

    id. Rosc. Am. 2, 6:

    toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,

    id. Rosc. Com. 6, 18:

    Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,

    Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—
    (β).
    For the sake of (ante-class.):

    ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,

    Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:

    huc honoris vostri venio gratia,

    id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:

    vestri honoris causa,

    Ter. Phorm. 5, 7, 35.—
    b.
    Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:

    si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,

    Cic. Fam. 9, 22, 4;

    for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,

    Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.

    also: honos auribus sit,

    i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—
    3.
    Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):

    Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,

    Plaut. Trin. 3, 2, 18:

    Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,

    Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:

    geminum pugnae proponit honorem,

    Verg. A. 5, 365:

    nil victor honoris Ex opibus posco,

    Sil. 9, 199:

    dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,

    Tib. 3, 1, 5:

    nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,

    Ov. M. 11, 216:

    arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,

    Liv. 8, 33, 21:

    divūm templis indicit honorem,

    Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:

    nullos aris adoleret honores,

    id. M. 8, 742:

    meritos aris mactavit honores,

    Verg. A. 3, 118:

    honore sepulturae carere,

    Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:

    cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,

    Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:

    mille viri, qui supremum comitentur honorem,

    Verg. A. 11, 61:

    solutus honos cineri,

    Val. Fl. 3, 357:

    honorem habere alicui,

    Curt. 3, 12, 13:

    omnem honorem funeri servare,

    id. 4, 10, 23:

    communem sepulturae honorem alicui tribuere,

    Suet. Aug. 17:

    nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,

    the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:

    sepulturae honore spoliatus,

    Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:

    supremitatis honor,

    Amm. 31, 13:

    supremus condicionis humanae honos,

    Val. Max. 6, 3, 1.—
    B.
    Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):

    silvis Aquilo decussit honorem,

    Verg. G. 2, 404:

    December silvis honorem decutit,

    Hor. Epod. 11, 6; cf.:

    populeus cui frondis honor,

    Val. Fl. 6, 296:

    notus in vultus honor,

    Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:

    laetos oculis afflārat honores,

    Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:

    hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

    Hor. C. 1, 17, 16:

    nullum ver usquam nullique aestatis honores,

    Sil. 3, 487.—
    C.
    A magistrate, office-holder:

    sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,

    Juv. 1, 117; cf. v. 110.

    Lewis & Short latin dictionary > Honor

  • 10 honor

    hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,

    Cic. Brut. 81, 281; cf.:

    is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,

    id. Fam. 10, 10, 1 sq.:

    honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,

    id. Tusc. 1, 2, 4;

    so with gloria,

    id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:

    quanto et honor hic illo est amplior, etc.,

    id. Att. 9, 2, A, 1:

    gratia, dignitate, honore auctus,

    Caes. B. G. 1, 43, 8:

    amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,

    Cic. de Or. 1, 54, 232:

    ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,

    id. Deiot. 5, 14:

    aliquem praecipuo honore habere,

    Caes. B. G. 5, 54, 4:

    suum cuique honorem et gradum reddere,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    apud eum sunt in honore et in pretio,

    id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:

    in honore magno esse,

    Cic. Brut. 8, 30:

    summo in honore,

    id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:

    tanto in honore,

    id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:

    Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,

    Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:

    (Druides) magno sunt apud eos honore,

    Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:

    honorem accipere,

    Cic. Att. 9, 2, A, 1:

    honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,

    id. Tusc. 1, 2, 3:

    honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,

    id. Off. 2, 17, 58; cf.:

    quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,

    Sall. J. 11, 3:

    rite suum Baccho dicemus honorem,

    honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:

    exsilii honor,

    i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:

    tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,

    Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:

    physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,

    Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:

    ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,

    id. Or. 36, 125:

    multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,

    Hor. A. P. 71:

    apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,

    Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:

    vino Pramnio etiam nunc honos durat,

    id. 14, 4, 6, § 54 al. —
    B.
    In partic.
    1.
    Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):

    ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

    ille honoris gradus,

    id. Sull. 29, 82:

    equites Romanos in tribunicium restituit honorem,

    Caes. B. C. 1, 77 fin.:

    extraordinarium honorem appetere,

    id. ib. 1, 32, 2:

    hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,

    Liv. 9, 26, 14:

    curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,

    id. 9, 46, 9:

    honore abiit,

    Suet. Aug. 26; cf.:

    deposito honore,

    id. ib. 36:

    paene honore summotus est,

    id. Claud. 9:

    honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,

    Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:

    clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,

    Juv. 3, 178:

    tempus honoris,

    the term of office, id. 8, 150:

    honorem militiae largiri,

    military honors, id. 7, 88.—In plur.:

    populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,

    Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:

    qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,

    Hor. S. 1, 6, 15:

    ascendisset ad honores, nisi, etc.,

    Cic. Brut. 68, 241:

    honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,

    id. Fam. 1, 8, 3:

    obrepisti ad honores errore hominum,

    id. Pis. 1, 1:

    Catulus maximis honoribus usus,

    Sall. C. 49, 2:

    magistratus atque honores capere,

    Suet. Aug. 26:

    largiri opes, honores,

    Tac. A. 11, 12.—
    2.
    Particular phrases.
    a.
    Honoris causa.
    (α).
    Out of respect, in order to show honor (class.):

    C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,

    Cic. Verr. 1, 7, 18:

    quem honoris causa nomino,

    id. Rosc. Am. 2, 6:

    toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,

    id. Rosc. Com. 6, 18:

    Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,

    Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—
    (β).
    For the sake of (ante-class.):

    ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,

    Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:

    huc honoris vostri venio gratia,

    id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:

    vestri honoris causa,

    Ter. Phorm. 5, 7, 35.—
    b.
    Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:

    si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,

    Cic. Fam. 9, 22, 4;

    for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,

    Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.

    also: honos auribus sit,

    i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—
    3.
    Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):

    Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,

    Plaut. Trin. 3, 2, 18:

    Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,

    Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:

    geminum pugnae proponit honorem,

    Verg. A. 5, 365:

    nil victor honoris Ex opibus posco,

    Sil. 9, 199:

    dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,

    Tib. 3, 1, 5:

    nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,

    Ov. M. 11, 216:

    arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,

    Liv. 8, 33, 21:

    divūm templis indicit honorem,

    Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:

    nullos aris adoleret honores,

    id. M. 8, 742:

    meritos aris mactavit honores,

    Verg. A. 3, 118:

    honore sepulturae carere,

    Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:

    cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,

    Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:

    mille viri, qui supremum comitentur honorem,

    Verg. A. 11, 61:

    solutus honos cineri,

    Val. Fl. 3, 357:

    honorem habere alicui,

    Curt. 3, 12, 13:

    omnem honorem funeri servare,

    id. 4, 10, 23:

    communem sepulturae honorem alicui tribuere,

    Suet. Aug. 17:

    nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,

    the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:

    sepulturae honore spoliatus,

    Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:

    supremitatis honor,

    Amm. 31, 13:

    supremus condicionis humanae honos,

    Val. Max. 6, 3, 1.—
    B.
    Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):

    silvis Aquilo decussit honorem,

    Verg. G. 2, 404:

    December silvis honorem decutit,

    Hor. Epod. 11, 6; cf.:

    populeus cui frondis honor,

    Val. Fl. 6, 296:

    notus in vultus honor,

    Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:

    laetos oculis afflārat honores,

    Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:

    hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

    Hor. C. 1, 17, 16:

    nullum ver usquam nullique aestatis honores,

    Sil. 3, 487.—
    C.
    A magistrate, office-holder:

    sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,

    Juv. 1, 117; cf. v. 110.

    Lewis & Short latin dictionary > honor

  • 11 Honos

    hŏnor or hŏnos (the latter form almost exclusively in Cic., who has honor only Phil. 9, 6 fin., and Fragm. pro Tull. 21; also in Caes., Liv., Sall., Prop., Verg., Nep., and Curt.; but honor in Sen., Vell., Ov.; and Hor. and Tac. use both forms. Honos was antiquated in Quintilian's day, v. Quint. 1, 4, 13; Neue, Formenl. 1, 168 sq.), ōris (archaic gen. honorus, like venerus, Lex Puteol. ap. Haubold, n. 7), m. [perh. Sanscr. hu-, call], honor, repute, esteem in which a person or thing is held.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    cum honos sit praemium virtutis judicio studioque civium delatum ad aliquem, qui eum sententiis, qui suffragiis adeptus est, is mihi et honestus et honoratus videtur. Qui autem occasione aliqua etiam invitis suis civibus nactus est imperium, hunc nomen honoris adeptum, non honorem puto,

    Cic. Brut. 81, 281; cf.:

    is autem, qui vere appellari potest honos, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis est praemium,

    id. Fam. 10, 10, 1 sq.:

    honos alit artes omnesque incenduntur ad studia gloria,

    id. Tusc. 1, 2, 4;

    so with gloria,

    id. Part. 24, 87: si honos is fuit, majorem tibi habere non [p. 862] potui, id. Fam. 5, 20, 2:

    quanto et honor hic illo est amplior, etc.,

    id. Att. 9, 2, A, 1:

    gratia, dignitate, honore auctus,

    Caes. B. G. 1, 43, 8:

    amplissimis honoribus et praemiis decorari... honos maximus,

    Cic. de Or. 1, 54, 232:

    ut eum amplissimo regis honore et nomine affeceris,

    id. Deiot. 5, 14:

    aliquem praecipuo honore habere,

    Caes. B. G. 5, 54, 4:

    suum cuique honorem et gradum reddere,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    apud eum sunt in honore et in pretio,

    id. ib. 28, 77; Caes. B. C. 3, 61, 1; so with in:

    in honore magno esse,

    Cic. Brut. 8, 30:

    summo in honore,

    id. de Or. 1, 55, 235; id. Off. 2, 19, 65:

    tanto in honore,

    id. Tusc. 2, 2, 4; Caes. B. C. 1, 77, 2; 3, 47, 7; Liv. 42, 6, 12; but without in:

    Jovem autem quanto honore in suo templo fuisse arbitramini,

    Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:

    (Druides) magno sunt apud eos honore,

    Caes. B. G. 6, 13, 4; 5, 54, 5; Liv. 1, 40, 1; Tac. A. 14, 6; id. H. 1, 6, 4:

    honorem accipere,

    Cic. Att. 9, 2, A, 1:

    honorem huic generi (i. e. poëtis) non fuisse declarat oratio Catonis,

    id. Tusc. 1, 2, 3:

    honori summo nostro Miloni fuit qui P. Clodii conatus compressit,

    id. Off. 2, 17, 58; cf.:

    quod (i. e. medium ex tribus sedere) apud Numidas honori ducitur,

    Sall. J. 11, 3:

    rite suum Baccho dicemus honorem,

    honor, praise, Verg. G. 2, 393: tanto ille vobis quam mihi pejorem honorem habuit, worse honor, i. e. greater dishonor or disgrace, Q. Metell. ap. Gell. 12, 9, 4; cf.:

    exsilii honor,

    i. e. honorable exile, Tac. H. 1, 21.—Personified:

    tute pone te latebis facile, ne inveniat te honos,

    Plaut. Trin. 3, 2, 37.—Of inanim. and abstr. things, honor, esteem, value:

    physicae quoque non sine causa tributus idem est honos,

    Cic. Fin. 3, 22, 73; id. Fam. 7, 26, 2:

    ornatus ille admirabilis, propter quem ascendit in tantum honorem eloquentia,

    id. Or. 36, 125:

    multa renascentur quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,

    Hor. A. P. 71:

    apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser nullo in honore est,

    Plin. 9, 17, 27, § 60; 19, 6, 32, § 104:

    vino Pramnio etiam nunc honos durat,

    id. 14, 4, 6, § 54 al. —
    B.
    In partic.
    1.
    Public honor, official dignity, office, post, preferment (cf. munus):

    ita quaestor sum factus, ut mihi honorem illum tum non solum datum, sed etiam creditum ac commissum putem,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

    ille honoris gradus,

    id. Sull. 29, 82:

    equites Romanos in tribunicium restituit honorem,

    Caes. B. C. 1, 77 fin.:

    extraordinarium honorem appetere,

    id. ib. 1, 32, 2:

    hic ipse honos (sc. dictatura), delatus ad me, testis est innocentiae meae,

    Liv. 9, 26, 14:

    curulem adferri sellam eo jussit (Flavius) ac sede honoris sui inimicos spectavit,

    id. 9, 46, 9:

    honore abiit,

    Suet. Aug. 26; cf.:

    deposito honore,

    id. ib. 36:

    paene honore summotus est,

    id. Claud. 9:

    honor municipalis est administratio rei publicae cum dignitatis gradu, sive cum sumtu, sive sine erogatione contingens,

    Dig. 50, 4, 14 pr.: honorem aut magistratum gerere, Gai Inst. 1, 96:

    clari velamen honoris sufficiunt tunicae summis aedilibus albae,

    Juv. 3, 178:

    tempus honoris,

    the term of office, id. 8, 150:

    honorem militiae largiri,

    military honors, id. 7, 88.—In plur.:

    populum Romanum hominibus novis industriis libenter honores mandare semperque mandasse,

    Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81; cf.:

    qui (populus) stultus honores Saepe dat indignis,

    Hor. S. 1, 6, 15:

    ascendisset ad honores, nisi, etc.,

    Cic. Brut. 68, 241:

    honoribus amplissimis et laboribus maximis perfungi,

    id. Fam. 1, 8, 3:

    obrepisti ad honores errore hominum,

    id. Pis. 1, 1:

    Catulus maximis honoribus usus,

    Sall. C. 49, 2:

    magistratus atque honores capere,

    Suet. Aug. 26:

    largiri opes, honores,

    Tac. A. 11, 12.—
    2.
    Particular phrases.
    a.
    Honoris causa.
    (α).
    Out of respect, in order to show honor (class.):

    C. Curio, quem ego hominem honoris potius quam contumeliae causa nominatum volo,

    Cic. Verr. 1, 7, 18:

    quem honoris causa nomino,

    id. Rosc. Am. 2, 6:

    toties hunc et virum bonum esse dixisti et honoris causa appellasti,

    id. Rosc. Com. 6, 18:

    Campanis equitum honoris causa, civitas sine suffragio data,

    Liv. 8, 14, 10; 32, 34, 8; 39, 22, 2.—
    (β).
    For the sake of (ante-class.):

    ejus honoris causa, feci thensaurum ut hic reperiret Euclio,

    Plaut. Aul. prol. 25: mei honoris causa mittere coquos, id. ib. 3, 4, 4:

    huc honoris vostri venio gratia,

    id. Am. 3, 1, 7; id. Stich. 2, 2, 14:

    vestri honoris causa,

    Ter. Phorm. 5, 7, 35.—
    b.
    Praefari or dicere honorem, to make an excuse in saying any thing that may be distasteful = by your leave or saving your presence:

    si dicimus: ille patrem strangulavit, honorem non praefamur. Sin de Aurelia aliquid aut Lollia, honos. praefandus est,

    Cic. Fam. 9, 22, 4;

    for which: haec sunt quae retulisse fas sit, ac pleraque ex his non nisi honore dicto,

    Plin. 28, 8, 24, § 87; cf.

    also: honos auribus sit,

    i. e. pardon the expression, Curt. 5, 1, 22.—
    3.
    Personified, Hŏnor or Hŏnos, as a deity whose temple adjoined that of Virtus, and who was worshipped with uncovered head, Cic. Verr. 2, 4, 54, § 121; id. Sest. 54, 116; id. Leg. 2, 23, 58; Val. Max. 1, 1, 8; Liv. 27, 25, 7 sqq.; Aug. Civ. Dei, 4, 21; Inscr. Orell. 543.
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., any thing given as a mark of honor, an honorary gift, a reward, acknowledgment, recompense, fee; a sacrifice; funeral rites; a legacy, etc. (mostly poet. and since the Aug. period):

    Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui,... honori posterorum tuorum ut vindex fieres,

    Plaut. Trin. 3, 2, 18:

    Curio misi, ut medico honos haberetur et tibi daret quod opus esset,

    Cic. Fam. 16, 9, 3; Vitr. 10, 22:

    geminum pugnae proponit honorem,

    Verg. A. 5, 365:

    nil victor honoris Ex opibus posco,

    Sil. 9, 199:

    dicite, Pierides, quonam donetur honore Neaera,

    Tib. 3, 1, 5:

    nec Telamon sine honore recessit Hesioneque data potitur,

    Ov. M. 11, 216:

    arae sacrificiis fument, honore, donis cumulentur,

    Liv. 8, 33, 21:

    divūm templis indicit honorem,

    Verg. A. 1, 632; Ov. F. 4, 409:

    nullos aris adoleret honores,

    id. M. 8, 742:

    meritos aris mactavit honores,

    Verg. A. 3, 118:

    honore sepulturae carere,

    Cic. de Sen. 20, 75; id. Inv. 1, 55, 108:

    cernit ibi maestos et mortis honore carentes Leucaspim, etc.,

    Verg. A. 6, 333; cf. Ov. Tr. 3, 3, 45:

    mille viri, qui supremum comitentur honorem,

    Verg. A. 11, 61:

    solutus honos cineri,

    Val. Fl. 3, 357:

    honorem habere alicui,

    Curt. 3, 12, 13:

    omnem honorem funeri servare,

    id. 4, 10, 23:

    communem sepulturae honorem alicui tribuere,

    Suet. Aug. 17:

    nec enim quaerimus, cui acquiratur, sed cui honos habitus est,

    the honorary legacy, Dig. 37, 5, 3; 32, 1, 11:

    sepulturae honore spoliatus,

    Val. Max. 4, 7, 1; 9, 8, 1 fin.; cf.:

    supremitatis honor,

    Amm. 31, 13:

    supremus condicionis humanae honos,

    Val. Max. 6, 3, 1.—
    B.
    Objectively, a quality that brings honor or consideration, an ornament, grace, charm, beauty ( poet.):

    silvis Aquilo decussit honorem,

    Verg. G. 2, 404:

    December silvis honorem decutit,

    Hor. Epod. 11, 6; cf.:

    populeus cui frondis honor,

    Val. Fl. 6, 296:

    notus in vultus honor,

    Hor. Epod. 17, 18; Stat. Th. 10, 788.—In plur.:

    laetos oculis afflārat honores,

    Verg. A. 1, 591; cf. Sil. 12, 244:

    hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,

    Hor. C. 1, 17, 16:

    nullum ver usquam nullique aestatis honores,

    Sil. 3, 487.—
    C.
    A magistrate, office-holder:

    sed cum summus honor finito computet anno, sportula quid referat,

    Juv. 1, 117; cf. v. 110.

    Lewis & Short latin dictionary > Honos

  • 12 incommodus

    I.
    Adj.
    A.
    Of things (class. and freq.):

    iter,

    Ter. Hec. 3, 4, 1:

    res,

    id. ib. 4, 2, 27: valetudo, Cic. Brut. 34, 130:

    colloquium pro re nata non incommodum,

    id. Att. 14, 6, 1:

    ne voce quidem incommodā,

    Liv. 3, 14, 6:

    severitas morum,

    id. 27, 31, 7:

    conflictatio turbae,

    Quint. 3, 8, 29; 1, 7, 16:

    eorum controversiam non incommodum videtur cum utrorumque ratione exponere,

    Cic. Inv. 1, 34, 57:

    naves propugnatoribus incommodae,

    Liv. 30, 10, 15.— Comp.:

    ut actori incommodior esset exhibitio,

    Dig. 10, 4, 11: incommodioris condicionis homines, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 3, 1. — Sup.:

    in rebus ejus incommodissimis,

    Cic. Clu. 59, 161. —
    B.
    Of persons, troublesome (rare but class.):

    aliquid huic responde, commode, ne incommodus nobis sit,

    Plaut. Poen. 1, 2, 189 (but not in Bacch. 3, 2, 17;

    v. Ritschl ad h. l.): idem facilem et liberalem patrem incommodum esse amanti filio disputat,

    Cic. N. D. 3, 29, 73.—
    II.
    Subst.: incommŏdum, i, n., inconvenience, trouble, disadvantage, detriment, injury, misfortune (freq. and class.):

    quom ejus incommodum tam aegre feras,

    Plaut. Capt. 1, 2, 43:

    nostro incommodo detrimentoque, si est ita necesse, doleamus,

    Cic. Brut. 1, 4:

    qui locus est talis, ut plus habeat adjumenti quam incommodi,

    id. de Or. 2, 24, 102:

    non modo incommodi nihil ceperunt, sed etiam... in quaestu sunt versati,

    id. Verr. 2, 3, 46, § 109:

    timet, ne ipse aliquo afficiatur incommodo,

    id. Off. 1, 7, 24:

    accidit repentinum incommodum: tanta enim tempestas cooritur, ut, etc.,

    Caes. B. C. 1, 48, 1:

    ab officio abduci incommodo,

    Cic. Lael. 2, 8; cf.

    ellipt.: nec id incommodo tuo (sc. feceris),

    id. Att. 12, 47, 1:

    quae res magnum nostris attulit incommodum,

    Caes. B. C. 3, 63, 5:

    quid iniquitas loci habeat incommodi,

    id. B. G. 7, 45, 9:

    si quid importetur nobis incommodi,

    Cic. Off. 2, 5, 18:

    ex eo concursu navium magnum esse incommodum acceptum,

    Caes. B. G. 5, 10 fin.; cf.:

    ut acceptum incommodum virtute sarciretur (shortly before: detrimentum acceptum),

    id. B. C. 3, 73, 4:

    reiciendi, deminuendi, devitandive incommodi causa,

    Cic. Inv. 2, 5, 18: incommodum inter eos (socios) commune est, loss (opp. lucrum), Gai. Inst. 3, 150.—Rarely with gen. rei:

    commoveri incommodo valetudinis,

    Cic. Att. 7, 7, 3; cf.

    morbi,

    id. Mur. 23, 47.—In plur.:

    multis incommodis difficultatibusque affectus,

    id. Div. in Caecil. 3, 8; id. N. D. 1, 9 fin.; id. Lael. 13, 48:

    tot incommodis conflictati,

    Caes. B. G. 5, 35, 5; id. B. C. 3, 10, 6.— With gen.:

    corporum,

    i. e. diseases, Plin. 24, 17, 102, § 162:

    pulmonum,

    id. 28, 7, 21, § 75:

    vesicae,

    id. 27, 12, 101, § 126:

    ferre incommoda vitae,

    Juv. 13, 21. —
    III.
    Adv.: incommŏdē, inconveniently, incommodiously, unfortunately, unseasonably:

    fores Hae sonitu suo moram mihi obiciunt incommode,

    Plaut. Trin. 5, 1, 8; Ter. Eun. 2, 3, 37:

    posse pro re nata te non incommode ad me in Albanum venire,

    Cic. Att. 7, 8, 2:

    accidit,

    Caes. B. G. 5, 33, 4:

    adversari,

    Liv. 4, 8, 6.— Comp.:

    cum illo quidem actum optime est: mecum incommodius,

    Cic. Lael. 4, 15.— Sup.:

    incommodissime navigare,

    Cic. Att. 5, 9, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > incommodus

  • 13 libertinus

    1.
    lībertīnus, a, um, adj. [libertus], of or belonging to the condition of a freedman (opp. ingenuus, of the condition of a freeborn person; cf. in the foll. the passage Tac. A. 15, 57, and under II. A. the passage from Gai. Inst. 1, 10 and 11):

    homo liber, qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, quo se abdicavit, sed efficitur libertinae condicionis,

    enters into the condition of a freedman, becomes a freedman, Dig. 1, 5, 21:

    in classem mille socii navales cives Romani libertini ordinis scribi jussi,

    Liv. 43, 12, 9; 42, 27, 3 (for which:

    navales socii cives Romani, qui servitutem servissent,

    id. 40, 18, 7); Suet. Gram. 18:

    Atilius quidam libertini generis,

    Tac. A. 4, 62; 2, 85; Suet. Aug. 44:

    libertinus homo,

    a freedman, Cic. Balb. 11, 28; id. Cat. 3, 6, 14; id. Verr. 2, 1, 47, § 124; cf.:

    mulieris libertinae sermo,

    of a freedwoman, Liv. 39, 13, 2:

    libertina mulier,

    Tac. A. 15, 57; Suet. Calig. 16:

    ut me libertino patre natum,

    of a father who was a freedman, Hor. S. 1, 6, 6;

    so,

    id. ib. 45; 46; id. Ep. 1, 20, 20:

    sunt etiam libertini optimates,

    Cic. Sest. 45, 97:

    miles,

    Suet. Aug. 25:

    plebs,

    Plin. 14, 4, 5, § 48:

    opes,

    Mart. 5, 13, 6:

    homines libertini ordinis,

    Gell. 5, 19, 12.—Hence,
    II.
    Subst.
    A.
    lībertīnus, i, m., a freedman (in reference to his status in society or the state;

    whereas a freedman was called libertus in reference to the manumitter): qui servus est, si manumittatur, fit libertinus,

    Quint. 5, 10, 60; cf.:

    servus cum manumittitur, libertinus: addictus recepta libertate ingenuus,

    id. 7, 3, 27:

    liberorum hominum alii ingenui sunt, alii libertini. Ingenui sunt, qui liberi nati sunt: libertini sunt, qui ex justa servitute manumissi sunt,

    Gai. Inst. 1, §§ 10 and 11; Plaut. Poen. 4, 2, 10:

    sed ita pars libertinorumst, nisi patrono qui advorsatust, ni illi offecit, etc.,

    id. Pers. 5, 2, 57:

    Ti. Gracchus libertinos in urbanas tribus transtulit,

    Cic. de Or. 1, 9, 38; id. Phil. 3, 6 fin.:

    libertini centuriati,

    Liv. 10, 21, 4:

    libertinis detrahenda est auctoritas,

    Quint. 11, 1, 88:

    neminem libertinorum adhibitum ab eo cenae,

    Suet. Aug. 74:

    primus omnium libertinorum scribere' historiam orsus,

    id. Rhet. 3:

    quae deberetur cuidam libertino, clienti tuo,

    id. Caes. 2; cf. id. Claud. 26; Hor. S. 2, 3, 281:

    unde Mundior exiret vix libertinus honeste,

    id. ib. 2, 7, 12:

    libertinis nullo jure uti praetextis licebat,

    Macr. S. 1, 6, 13.—
    2.
    Transf., the son of a freedman, opp. libertus, the freedman himself (only acc. to a statement of Suetonius and of Isidore; v. the foll.):

    ignarus, temporibus Appii et deinceps aliquandiu libertinos dictos non ipsos, qui manumitterentur, sed ingenuos ex his procreatos,

    Suet. Claud. 24:

    libertorum filii apud antiquos libertini appellabantur, quasi de libertis nati. Nunc vero libertinus aut a liberto factus aut possessus,

    Isid. Orig. 9, 4, 47: libertinos ab ingenuis adoptari jure posse, Mas. Sab. ap. Gell. 5, 19, 11.—
    B.
    lībertīna, ae, f., a freedwoman, Plaut. Mil. 4, 1, 16:

    ingenuamne an libertinam?

    id. ib. 3, 1, 189:

    amore libertinae perinfamis,

    Suet. Vit. 2:

    aulica,

    id. Oth. 2; Gai. Inst. 3, § 51:

    tutior merx est Libertinarum,

    Hor. S. 1, 2, 48:

    Myrtale,

    id. C. 1, 33, 15:

    Phryne,

    id. Epod. 14, 15:

    libertinas ducere,

    Ulp. Fragm. 13, 1:

    libertinae quae longa veste uterentur,

    Macr. S. 1, 6, 13.
    2.
    lībertīnus, i, v. 1. libertinus, II. A.

    Lewis & Short latin dictionary > libertinus

  • 14 mancipium

    mancĭpĭum ( mancŭpĭum), ii (the contr. form of the gen., mancipi, like imperi, ingeni, etc., predominates in jurid. lang.), n. [manceps], a taking by hand; hence, law t. t., the formal acceptance, the taking possession of a purchase and sale (corresponding to the formal delivery by the vendor; cf. the feudal livery of seisin, etc.); the legal, formal purchase of a thing: est autem mancipatio imaginaria quaedam venditio: quod et ipsum jus proprium civium Romanorum est. Eaque res ita agitur: adhibitis non minus quam quinque testibus civibus Romanis puberibus et praeterea alio ejusdem condicionis, qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens, is qui mancipio accipit, rem tenens ita dicit: hunc ego hominem ex jure Quiritium meum esse aio, isque mihi emptus est hoc aere aëneaque libra: deinde aere percutit libram, idque aes dat ei, a quo mancipio accipit, quasi pretii loco. Eo modo et serviles et liberae personae mancipantur: animalia quoque, quae mancipi sunt, quo in numero habentur boves, equi, muli, asini;

    ita praedia tam urbana quam rustica, quae et ipsa mancipi sunt, qualia sunt Italica, eodem modo solent mancipari. In eo solo praediorum mancipatio a ceterorum mancipatione differt, quod personae serviles et liberae, item animalia quae mancipi sunt, nisi in praesentia sint, mancipari non possunt, adeo quidem, ut eum, qui mancipio accipit, apprehendere id ipsum, quod ei mancipio datur, necesse sit: unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capitur: praedia vero absentia solent mancipari,

    Gai. Inst. 1, 119 sq.:

    hoc in mancipio Marius non dixerat,

    at the sale, Cic. Off. 3, 16, 67; cf.:

    cum M. Marius Graditianus aedes Auratae vendidisset, neque in mancipii lege dixisset, etc.,

    in the contract of sale... in the sale, id. de Or. 1, 39, 178.—
    II.
    Transf.
    A.
    A possession, property, right of ownership, acquired by such purchase: mancipio dare, and accipere, to give or take possession of by way of formal seizure (on the case of mancipio, v. Roby, Gram. 2, § 1243): Ca. Memini et mancipio tibi dabo. Cu. Egon' ab lenone quicquam Mancipio accipiam? quibus sui nihil est nisi una lingua? Plaut. Curc. 4, 2, 8; Cic. Att. 13, 50, 2:

    ille aedis mancupio aps te accepit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 19:

    egomet ei me mancupio dabo,

    id. Mil. 1, 1, 23:

    finge mancipio aliquem dedisse id, quod mancipio dari non potest,

    Cic. Top. 10, 45:

    esse in mancipio alicujus,

    to be the property of any one, Gell. 18, 6, 9:

    mancupio aedis poscere,

    Plaut. Most. 5, 1, 42.— Esp., in the Roman law, things were classified as res mancipi (for mancipii; also,

    res mancupi for mancupii) and res nec mancipi, i. e. things transferrible only by formal mancipation, and things transferrible by mere delivery,

    Gai. Inst. 2, 15 sqq.; 59; 65; Ulp. Fragm. 19, 1 sqq. (cf. Maine, Ancient Law, chap. viii.):

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2:

    abalienatio est ejus rei, quae mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio,

    id. Top. 5.—
    2.
    Trop.:

    vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu,

    Lucr. 3, 971: fortuna nihil dat mancipio, bestows nothing as a property or constant possession, Sen. Ep. 72, 9.—
    B.
    Concr., a slave obtained by mancipium:

    mancipia, quae dominorum sunt facta nexu aut aliquo jure civili,

    Cic. Par. 5, 1, 35; id. Att. 8, 11, 4.—
    2.
    In gen., a slave:

    Edepol mancipium scelestum,

    Plaut. Ep. 5, 2, 20; cf. id. Truc. 2, 2, 18; id. Capt. 5, 2, 1:

    mancipiis locuples eget aeris Cappadocum rex,

    Hor. Ep. 1, 6, 39:

    mancipia argento parata,

    purchased slaves, Liv. 41, 6: mancipium Caesaris, Tac. A. 2, 2:

    nudum olido stans Fornice,

    Juv. 11, 172; 9, 120; Vulg. Apoc. 18, 13.—
    3.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose):

    jurat, Se fore mancipium tempus in omne tuum,

    thy slave, servant, Ov. P. 4, 5, 40:

    omnis Musae,

    Petr. 68:

    Christi,

    Prud. Apoth. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > mancipium

  • 15 mancupium

    mancĭpĭum ( mancŭpĭum), ii (the contr. form of the gen., mancipi, like imperi, ingeni, etc., predominates in jurid. lang.), n. [manceps], a taking by hand; hence, law t. t., the formal acceptance, the taking possession of a purchase and sale (corresponding to the formal delivery by the vendor; cf. the feudal livery of seisin, etc.); the legal, formal purchase of a thing: est autem mancipatio imaginaria quaedam venditio: quod et ipsum jus proprium civium Romanorum est. Eaque res ita agitur: adhibitis non minus quam quinque testibus civibus Romanis puberibus et praeterea alio ejusdem condicionis, qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens, is qui mancipio accipit, rem tenens ita dicit: hunc ego hominem ex jure Quiritium meum esse aio, isque mihi emptus est hoc aere aëneaque libra: deinde aere percutit libram, idque aes dat ei, a quo mancipio accipit, quasi pretii loco. Eo modo et serviles et liberae personae mancipantur: animalia quoque, quae mancipi sunt, quo in numero habentur boves, equi, muli, asini;

    ita praedia tam urbana quam rustica, quae et ipsa mancipi sunt, qualia sunt Italica, eodem modo solent mancipari. In eo solo praediorum mancipatio a ceterorum mancipatione differt, quod personae serviles et liberae, item animalia quae mancipi sunt, nisi in praesentia sint, mancipari non possunt, adeo quidem, ut eum, qui mancipio accipit, apprehendere id ipsum, quod ei mancipio datur, necesse sit: unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capitur: praedia vero absentia solent mancipari,

    Gai. Inst. 1, 119 sq.:

    hoc in mancipio Marius non dixerat,

    at the sale, Cic. Off. 3, 16, 67; cf.:

    cum M. Marius Graditianus aedes Auratae vendidisset, neque in mancipii lege dixisset, etc.,

    in the contract of sale... in the sale, id. de Or. 1, 39, 178.—
    II.
    Transf.
    A.
    A possession, property, right of ownership, acquired by such purchase: mancipio dare, and accipere, to give or take possession of by way of formal seizure (on the case of mancipio, v. Roby, Gram. 2, § 1243): Ca. Memini et mancipio tibi dabo. Cu. Egon' ab lenone quicquam Mancipio accipiam? quibus sui nihil est nisi una lingua? Plaut. Curc. 4, 2, 8; Cic. Att. 13, 50, 2:

    ille aedis mancupio aps te accepit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 19:

    egomet ei me mancupio dabo,

    id. Mil. 1, 1, 23:

    finge mancipio aliquem dedisse id, quod mancipio dari non potest,

    Cic. Top. 10, 45:

    esse in mancipio alicujus,

    to be the property of any one, Gell. 18, 6, 9:

    mancupio aedis poscere,

    Plaut. Most. 5, 1, 42.— Esp., in the Roman law, things were classified as res mancipi (for mancipii; also,

    res mancupi for mancupii) and res nec mancipi, i. e. things transferrible only by formal mancipation, and things transferrible by mere delivery,

    Gai. Inst. 2, 15 sqq.; 59; 65; Ulp. Fragm. 19, 1 sqq. (cf. Maine, Ancient Law, chap. viii.):

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2:

    abalienatio est ejus rei, quae mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio,

    id. Top. 5.—
    2.
    Trop.:

    vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu,

    Lucr. 3, 971: fortuna nihil dat mancipio, bestows nothing as a property or constant possession, Sen. Ep. 72, 9.—
    B.
    Concr., a slave obtained by mancipium:

    mancipia, quae dominorum sunt facta nexu aut aliquo jure civili,

    Cic. Par. 5, 1, 35; id. Att. 8, 11, 4.—
    2.
    In gen., a slave:

    Edepol mancipium scelestum,

    Plaut. Ep. 5, 2, 20; cf. id. Truc. 2, 2, 18; id. Capt. 5, 2, 1:

    mancipiis locuples eget aeris Cappadocum rex,

    Hor. Ep. 1, 6, 39:

    mancipia argento parata,

    purchased slaves, Liv. 41, 6: mancipium Caesaris, Tac. A. 2, 2:

    nudum olido stans Fornice,

    Juv. 11, 172; 9, 120; Vulg. Apoc. 18, 13.—
    3.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose):

    jurat, Se fore mancipium tempus in omne tuum,

    thy slave, servant, Ov. P. 4, 5, 40:

    omnis Musae,

    Petr. 68:

    Christi,

    Prud. Apoth. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > mancupium

  • 16 nulla

    nullus, a, um, ( gen. m. nulli, Plaut. Ps. 4, 7, 99 Ritschl; Ter. And. 3, 5, 2; Cic. Rosc. Com. 16, 48; gen. f. nullae, Plaut. Mil. 3, 1, 207; v. Ritschl ad h. l.; dat. m. nullo, Caes. B. G. 6, 13; dat. f. nullae, Prop. 1, 20, 35; and cf. Cato ap. Prisc. p. 694 P.; Caecil. ib. p. 678; gen. usu. nullīus, but nullĭus, Lucr. 1, 224; 926; 4, 1; Hor. Epod. 16, 61; id. Ep. 1, 1, 14), adj. [ne-ullus], not any, none, no.
    I.
    In gen.: semita nulla. Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):

    nulla videbatur aptior persona,

    Cic. Lael. 1, 4:

    praecepta,

    id. Off. 1, 37, 132:

    lites,

    id. de Or. 1, 26, 118:

    elephanto beluarum nulla prudentior,

    id. N. D. 1, 35, 97:

    nullo pacto,

    id. Mur. 13, 28:

    nullo certo ordine,

    Caes. B. G. 2, 11:

    nullo discrimine,

    Verg. A. 1, 574:

    aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,

    no consul has the right, Sall. C. 29, 3 (al. nullius):

    nulla verius quam ubi ea cogitentur, hostium castra esse,

    Liv. 22, 53, 8 Weissenb. (al. nullo):

    nullum meum minimum dictum,

    not the slightest word on my part, id. Fam. 1, 9, 21: nullusdum, none as yet:

    nulladum via,

    Liv. 5, 34; 29, 11: nulli rei esse, to be good for nothing:

    nequam hominem dixerunt nulli rei, neque frugis bonae,

    Gell. 7, 11, 1; 13, 30, 3: nullius partis esse, on neither side, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—
    B.
    Subst.: nullus, īus, m., for nemo, no one, nobody (rare in Cic.): Pi. Qui scire possum? Chry. Nullus plus, Plaut. Bacch. 2, 2, 12:

    sunt nulli,

    Cic. Off. 1, 37, 132:

    ut nullo egeat,

    id. Lael. 9, 30:

    ego quidem nulli vestrum deero,

    Liv. 6, 18, 8:

    nulli ea placere sententia,

    id. 37, 15, 1:

    ab nullo repetere beneficia,

    Sall. J. 96, 2:

    aut nullo aut quam paucissimis praesentibus,

    id. ib. 109, 1:

    nullo poscente,

    Verg. G. 1, 128:

    nullo hostium sustinente novum ac velut infernum aspectum,

    Tac. G. 43:

    a nullo ante nos prodita,

    Plin. 18, 28, 69, § 279:

    nullus denique tam abjectae condicionis fuit, cujus, etc.,

    Suet. Calig. 35:

    hoc nullus nisi arte assequi potest,

    Quint. 8 prooem. §

    16: nulli non parta libertas est,

    Curt. 5, 8, 14.— Fem.: nulla, īus, Plaut. Aul. 3, 5, 24; Ter. Heaut. 5, 3, 20; Prop. 2, 3, 1; 3, 24 (31), 41; Ov. R. Am. 747; Just. 28, 4, 4.—In plur. (rare):

    nam, reor, nullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior,

    Cic. Tusc. 1, 39, 93:

    nullis adversus Romanos auxilia denegabant,

    Hirt. B. G. 8, 45, 1:

    nullis defendentibus,

    Nep. Them. 4, 1:

    nullis magis opus esse magistris vivendi quam plerisque qui, etc.,

    Lact. 3, 15, 10; Verg. G. 2, 10; Sen. Ep. 73, 1; Tac. A. 2, 77 fin.; id. H. 2, 20: nulli duo, not two, no two:

    nullas duas in tot milibus hominum indiscretas effigies exsistere,

    Plin. 7, 1, 1, § 8; so,

    ita fit, ut nulli duo concinant,

    id. 3, 1, 3, § 16: nullus alter, nullus unus, no other, no one:

    scelestiorem nullum illuxere alterum,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 22:

    nullā re unā magis oratorem commendari, quam, etc.,

    Cic. Brut. 59, 216; cf.:

    ut unum signum Byzantii ex maximo numero nullum haberent,

    id. Prov. Cons. 4, 7: nullus non, every:

    nullā rerum suarum non relictā inter hostes,

    Liv. 8, 26:

    nullo non se die extulit,

    Sen. Ep. 12, 8; Suet. Caes. 76: non nullus; v. nonnullus.—In the neutr., nul-lum, nullīus, nothing (rare for nihil):

    Grai praeter laudem nullius avari,

    Hor. A. P. 324:

    nullius acrior custos, quam libertatis fuit,

    Flor. 1, 26:

    nullo sibi relicto praeter querelas, etc.,

    Amm. 14, 1, 4:

    nullum magnum quod extremum est,

    Sen. Ep. 4, 3:

    nullo magis studia, quam spe gaudent,

    Quint. 2, 4, 43.— Abl. nullo, for nullā re (post-Aug.):

    nullo magis exterritus est quam quod, etc.,

    Tac. A. 3, 15:

    nullo magis Caesarem Augustum demeruit,

    Sen. Ben. 2, 25, 1:

    deus nullo magis hominem separavit a ceteris animalibus quam dicendi facultate,

    Quint. 2, 16, 12; 2, 4, 13; 5, 14, 14.—
    C.
    (Mostly conversational.) Nullus, = non, not, not at all:

    at tu edepol nullus creduas,

    Plaut. Trin. 3, 1, 5; id. Rud. 4, 4, 91:

    is nullus venit,

    id. As. 2, 4, 2:

    memini, tametsi nullus moneas,

    Ter. Eun. 2, 1, 10; id. Hec. 1, 2, 3 (cf. II. C. infra):

    Philotimus non modo nullus venit, sed, etc.,

    Cic. Att. 11, 24, 4:

    Sextus ab armis nullus discedit,

    id. ib. 15, 22; cf. id. ib. 15, 29, 1:

    nolite arbitrari, me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

    id. Sen. 22, 79:

    hereditas quae nulla debetur,

    id. Verr. 2, 2, 17, § 44; id. Rosc. Am. 44, 128.—
    II.
    In partic.
    A.
    Of no account or moment, insignificant, trifling:

    igitur tu Titias et Appuleias leges nullas putas?

    Cic. Leg. 2, 6, 14:

    nullum vero id quidem argumentum est,

    id. Tusc. 2, 5, 13:

    sed vides nullam esse rem publicam, nullum senatum, etc.,

    id. Q. Fr. 3, 4, 1; Nep. Phoc. 1, 2:

    in his tam parvis atque tam nullis,

    Plin. 11, 2, 2, § 2:

    alia fuere, quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt,

    Sall. C. 52, 21.—
    B.
    Null, of no value:

    ut sine his studiis vitam nullam esse ducamus,

    Cic. de Or. 2, 5, 20; Luc. 1, 589.—
    C.
    Nullus sum, I am lost, undone, it's all over with me (ante-class.):

    si id factum est, ecce me nullum senem,

    Plaut. Cas. 2, 4, 26; cf. id. Most. 2, 1, 41; id. Merc. 1, 2, 52; 104:

    nullu's, Geta, nisi, etc.,

    Ter. Phorm. 1, 4, 1; cf. id. And. 3, 4, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > nulla

  • 17 nullum

    nullus, a, um, ( gen. m. nulli, Plaut. Ps. 4, 7, 99 Ritschl; Ter. And. 3, 5, 2; Cic. Rosc. Com. 16, 48; gen. f. nullae, Plaut. Mil. 3, 1, 207; v. Ritschl ad h. l.; dat. m. nullo, Caes. B. G. 6, 13; dat. f. nullae, Prop. 1, 20, 35; and cf. Cato ap. Prisc. p. 694 P.; Caecil. ib. p. 678; gen. usu. nullīus, but nullĭus, Lucr. 1, 224; 926; 4, 1; Hor. Epod. 16, 61; id. Ep. 1, 1, 14), adj. [ne-ullus], not any, none, no.
    I.
    In gen.: semita nulla. Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):

    nulla videbatur aptior persona,

    Cic. Lael. 1, 4:

    praecepta,

    id. Off. 1, 37, 132:

    lites,

    id. de Or. 1, 26, 118:

    elephanto beluarum nulla prudentior,

    id. N. D. 1, 35, 97:

    nullo pacto,

    id. Mur. 13, 28:

    nullo certo ordine,

    Caes. B. G. 2, 11:

    nullo discrimine,

    Verg. A. 1, 574:

    aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,

    no consul has the right, Sall. C. 29, 3 (al. nullius):

    nulla verius quam ubi ea cogitentur, hostium castra esse,

    Liv. 22, 53, 8 Weissenb. (al. nullo):

    nullum meum minimum dictum,

    not the slightest word on my part, id. Fam. 1, 9, 21: nullusdum, none as yet:

    nulladum via,

    Liv. 5, 34; 29, 11: nulli rei esse, to be good for nothing:

    nequam hominem dixerunt nulli rei, neque frugis bonae,

    Gell. 7, 11, 1; 13, 30, 3: nullius partis esse, on neither side, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—
    B.
    Subst.: nullus, īus, m., for nemo, no one, nobody (rare in Cic.): Pi. Qui scire possum? Chry. Nullus plus, Plaut. Bacch. 2, 2, 12:

    sunt nulli,

    Cic. Off. 1, 37, 132:

    ut nullo egeat,

    id. Lael. 9, 30:

    ego quidem nulli vestrum deero,

    Liv. 6, 18, 8:

    nulli ea placere sententia,

    id. 37, 15, 1:

    ab nullo repetere beneficia,

    Sall. J. 96, 2:

    aut nullo aut quam paucissimis praesentibus,

    id. ib. 109, 1:

    nullo poscente,

    Verg. G. 1, 128:

    nullo hostium sustinente novum ac velut infernum aspectum,

    Tac. G. 43:

    a nullo ante nos prodita,

    Plin. 18, 28, 69, § 279:

    nullus denique tam abjectae condicionis fuit, cujus, etc.,

    Suet. Calig. 35:

    hoc nullus nisi arte assequi potest,

    Quint. 8 prooem. §

    16: nulli non parta libertas est,

    Curt. 5, 8, 14.— Fem.: nulla, īus, Plaut. Aul. 3, 5, 24; Ter. Heaut. 5, 3, 20; Prop. 2, 3, 1; 3, 24 (31), 41; Ov. R. Am. 747; Just. 28, 4, 4.—In plur. (rare):

    nam, reor, nullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior,

    Cic. Tusc. 1, 39, 93:

    nullis adversus Romanos auxilia denegabant,

    Hirt. B. G. 8, 45, 1:

    nullis defendentibus,

    Nep. Them. 4, 1:

    nullis magis opus esse magistris vivendi quam plerisque qui, etc.,

    Lact. 3, 15, 10; Verg. G. 2, 10; Sen. Ep. 73, 1; Tac. A. 2, 77 fin.; id. H. 2, 20: nulli duo, not two, no two:

    nullas duas in tot milibus hominum indiscretas effigies exsistere,

    Plin. 7, 1, 1, § 8; so,

    ita fit, ut nulli duo concinant,

    id. 3, 1, 3, § 16: nullus alter, nullus unus, no other, no one:

    scelestiorem nullum illuxere alterum,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 22:

    nullā re unā magis oratorem commendari, quam, etc.,

    Cic. Brut. 59, 216; cf.:

    ut unum signum Byzantii ex maximo numero nullum haberent,

    id. Prov. Cons. 4, 7: nullus non, every:

    nullā rerum suarum non relictā inter hostes,

    Liv. 8, 26:

    nullo non se die extulit,

    Sen. Ep. 12, 8; Suet. Caes. 76: non nullus; v. nonnullus.—In the neutr., nul-lum, nullīus, nothing (rare for nihil):

    Grai praeter laudem nullius avari,

    Hor. A. P. 324:

    nullius acrior custos, quam libertatis fuit,

    Flor. 1, 26:

    nullo sibi relicto praeter querelas, etc.,

    Amm. 14, 1, 4:

    nullum magnum quod extremum est,

    Sen. Ep. 4, 3:

    nullo magis studia, quam spe gaudent,

    Quint. 2, 4, 43.— Abl. nullo, for nullā re (post-Aug.):

    nullo magis exterritus est quam quod, etc.,

    Tac. A. 3, 15:

    nullo magis Caesarem Augustum demeruit,

    Sen. Ben. 2, 25, 1:

    deus nullo magis hominem separavit a ceteris animalibus quam dicendi facultate,

    Quint. 2, 16, 12; 2, 4, 13; 5, 14, 14.—
    C.
    (Mostly conversational.) Nullus, = non, not, not at all:

    at tu edepol nullus creduas,

    Plaut. Trin. 3, 1, 5; id. Rud. 4, 4, 91:

    is nullus venit,

    id. As. 2, 4, 2:

    memini, tametsi nullus moneas,

    Ter. Eun. 2, 1, 10; id. Hec. 1, 2, 3 (cf. II. C. infra):

    Philotimus non modo nullus venit, sed, etc.,

    Cic. Att. 11, 24, 4:

    Sextus ab armis nullus discedit,

    id. ib. 15, 22; cf. id. ib. 15, 29, 1:

    nolite arbitrari, me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

    id. Sen. 22, 79:

    hereditas quae nulla debetur,

    id. Verr. 2, 2, 17, § 44; id. Rosc. Am. 44, 128.—
    II.
    In partic.
    A.
    Of no account or moment, insignificant, trifling:

    igitur tu Titias et Appuleias leges nullas putas?

    Cic. Leg. 2, 6, 14:

    nullum vero id quidem argumentum est,

    id. Tusc. 2, 5, 13:

    sed vides nullam esse rem publicam, nullum senatum, etc.,

    id. Q. Fr. 3, 4, 1; Nep. Phoc. 1, 2:

    in his tam parvis atque tam nullis,

    Plin. 11, 2, 2, § 2:

    alia fuere, quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt,

    Sall. C. 52, 21.—
    B.
    Null, of no value:

    ut sine his studiis vitam nullam esse ducamus,

    Cic. de Or. 2, 5, 20; Luc. 1, 589.—
    C.
    Nullus sum, I am lost, undone, it's all over with me (ante-class.):

    si id factum est, ecce me nullum senem,

    Plaut. Cas. 2, 4, 26; cf. id. Most. 2, 1, 41; id. Merc. 1, 2, 52; 104:

    nullu's, Geta, nisi, etc.,

    Ter. Phorm. 1, 4, 1; cf. id. And. 3, 4, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > nullum

  • 18 nullus

    nullus, a, um, ( gen. m. nulli, Plaut. Ps. 4, 7, 99 Ritschl; Ter. And. 3, 5, 2; Cic. Rosc. Com. 16, 48; gen. f. nullae, Plaut. Mil. 3, 1, 207; v. Ritschl ad h. l.; dat. m. nullo, Caes. B. G. 6, 13; dat. f. nullae, Prop. 1, 20, 35; and cf. Cato ap. Prisc. p. 694 P.; Caecil. ib. p. 678; gen. usu. nullīus, but nullĭus, Lucr. 1, 224; 926; 4, 1; Hor. Epod. 16, 61; id. Ep. 1, 1, 14), adj. [ne-ullus], not any, none, no.
    I.
    In gen.: semita nulla. Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):

    nulla videbatur aptior persona,

    Cic. Lael. 1, 4:

    praecepta,

    id. Off. 1, 37, 132:

    lites,

    id. de Or. 1, 26, 118:

    elephanto beluarum nulla prudentior,

    id. N. D. 1, 35, 97:

    nullo pacto,

    id. Mur. 13, 28:

    nullo certo ordine,

    Caes. B. G. 2, 11:

    nullo discrimine,

    Verg. A. 1, 574:

    aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,

    no consul has the right, Sall. C. 29, 3 (al. nullius):

    nulla verius quam ubi ea cogitentur, hostium castra esse,

    Liv. 22, 53, 8 Weissenb. (al. nullo):

    nullum meum minimum dictum,

    not the slightest word on my part, id. Fam. 1, 9, 21: nullusdum, none as yet:

    nulladum via,

    Liv. 5, 34; 29, 11: nulli rei esse, to be good for nothing:

    nequam hominem dixerunt nulli rei, neque frugis bonae,

    Gell. 7, 11, 1; 13, 30, 3: nullius partis esse, on neither side, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—
    B.
    Subst.: nullus, īus, m., for nemo, no one, nobody (rare in Cic.): Pi. Qui scire possum? Chry. Nullus plus, Plaut. Bacch. 2, 2, 12:

    sunt nulli,

    Cic. Off. 1, 37, 132:

    ut nullo egeat,

    id. Lael. 9, 30:

    ego quidem nulli vestrum deero,

    Liv. 6, 18, 8:

    nulli ea placere sententia,

    id. 37, 15, 1:

    ab nullo repetere beneficia,

    Sall. J. 96, 2:

    aut nullo aut quam paucissimis praesentibus,

    id. ib. 109, 1:

    nullo poscente,

    Verg. G. 1, 128:

    nullo hostium sustinente novum ac velut infernum aspectum,

    Tac. G. 43:

    a nullo ante nos prodita,

    Plin. 18, 28, 69, § 279:

    nullus denique tam abjectae condicionis fuit, cujus, etc.,

    Suet. Calig. 35:

    hoc nullus nisi arte assequi potest,

    Quint. 8 prooem. §

    16: nulli non parta libertas est,

    Curt. 5, 8, 14.— Fem.: nulla, īus, Plaut. Aul. 3, 5, 24; Ter. Heaut. 5, 3, 20; Prop. 2, 3, 1; 3, 24 (31), 41; Ov. R. Am. 747; Just. 28, 4, 4.—In plur. (rare):

    nam, reor, nullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior,

    Cic. Tusc. 1, 39, 93:

    nullis adversus Romanos auxilia denegabant,

    Hirt. B. G. 8, 45, 1:

    nullis defendentibus,

    Nep. Them. 4, 1:

    nullis magis opus esse magistris vivendi quam plerisque qui, etc.,

    Lact. 3, 15, 10; Verg. G. 2, 10; Sen. Ep. 73, 1; Tac. A. 2, 77 fin.; id. H. 2, 20: nulli duo, not two, no two:

    nullas duas in tot milibus hominum indiscretas effigies exsistere,

    Plin. 7, 1, 1, § 8; so,

    ita fit, ut nulli duo concinant,

    id. 3, 1, 3, § 16: nullus alter, nullus unus, no other, no one:

    scelestiorem nullum illuxere alterum,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 22:

    nullā re unā magis oratorem commendari, quam, etc.,

    Cic. Brut. 59, 216; cf.:

    ut unum signum Byzantii ex maximo numero nullum haberent,

    id. Prov. Cons. 4, 7: nullus non, every:

    nullā rerum suarum non relictā inter hostes,

    Liv. 8, 26:

    nullo non se die extulit,

    Sen. Ep. 12, 8; Suet. Caes. 76: non nullus; v. nonnullus.—In the neutr., nul-lum, nullīus, nothing (rare for nihil):

    Grai praeter laudem nullius avari,

    Hor. A. P. 324:

    nullius acrior custos, quam libertatis fuit,

    Flor. 1, 26:

    nullo sibi relicto praeter querelas, etc.,

    Amm. 14, 1, 4:

    nullum magnum quod extremum est,

    Sen. Ep. 4, 3:

    nullo magis studia, quam spe gaudent,

    Quint. 2, 4, 43.— Abl. nullo, for nullā re (post-Aug.):

    nullo magis exterritus est quam quod, etc.,

    Tac. A. 3, 15:

    nullo magis Caesarem Augustum demeruit,

    Sen. Ben. 2, 25, 1:

    deus nullo magis hominem separavit a ceteris animalibus quam dicendi facultate,

    Quint. 2, 16, 12; 2, 4, 13; 5, 14, 14.—
    C.
    (Mostly conversational.) Nullus, = non, not, not at all:

    at tu edepol nullus creduas,

    Plaut. Trin. 3, 1, 5; id. Rud. 4, 4, 91:

    is nullus venit,

    id. As. 2, 4, 2:

    memini, tametsi nullus moneas,

    Ter. Eun. 2, 1, 10; id. Hec. 1, 2, 3 (cf. II. C. infra):

    Philotimus non modo nullus venit, sed, etc.,

    Cic. Att. 11, 24, 4:

    Sextus ab armis nullus discedit,

    id. ib. 15, 22; cf. id. ib. 15, 29, 1:

    nolite arbitrari, me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

    id. Sen. 22, 79:

    hereditas quae nulla debetur,

    id. Verr. 2, 2, 17, § 44; id. Rosc. Am. 44, 128.—
    II.
    In partic.
    A.
    Of no account or moment, insignificant, trifling:

    igitur tu Titias et Appuleias leges nullas putas?

    Cic. Leg. 2, 6, 14:

    nullum vero id quidem argumentum est,

    id. Tusc. 2, 5, 13:

    sed vides nullam esse rem publicam, nullum senatum, etc.,

    id. Q. Fr. 3, 4, 1; Nep. Phoc. 1, 2:

    in his tam parvis atque tam nullis,

    Plin. 11, 2, 2, § 2:

    alia fuere, quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt,

    Sall. C. 52, 21.—
    B.
    Null, of no value:

    ut sine his studiis vitam nullam esse ducamus,

    Cic. de Or. 2, 5, 20; Luc. 1, 589.—
    C.
    Nullus sum, I am lost, undone, it's all over with me (ante-class.):

    si id factum est, ecce me nullum senem,

    Plaut. Cas. 2, 4, 26; cf. id. Most. 2, 1, 41; id. Merc. 1, 2, 52; 104:

    nullu's, Geta, nisi, etc.,

    Ter. Phorm. 1, 4, 1; cf. id. And. 3, 4, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > nullus

  • 19 status

    1.
    stătus, a, um, v. sisto.
    2.
    stătus, ūs, m. [sto and sisto].
    I.
    In a corporeal sense.
    A.
    Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:

    stat in statu senex ut adoriatur moechum,

    in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;

    crebro conmutat status,

    his posture, id. ib. 2, 2, 51:

    qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,

    what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:

    in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,

    attitude, Cic. Or. 18, 59:

    status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,

    Quint. 11, 3, 159:

    abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,

    id. 11, 3, 89:

    ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,

    id. 1, 11, 16:

    stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,

    Gell. 2, 1, 2:

    dumque silens astat, status est vultusque diserti,

    Ov. P. 2, 5, 51:

    statum proeliantis componit,

    Petr. 95 fin. —

    So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,

    Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

    expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,

    Quint. 2, 13, 8:

    ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,

    Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:

    ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,

    Lucr. 4, 772:

    (opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,

    motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:

    decorum istud in corporis motu et statu cernitur,

    id. ib. 1, 35, 126:

    habitus oris et vultūs, status, motus,

    id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:

    in quibus si peccetur... motu statuve deformi,

    id. ib. 5, 12, 35:

    eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 53:

    status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,

    id. Off. 1, 35, 129:

    in pedibus observentur status et incessus,

    the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—
    B.
    Of external appearance, manners, dress, and apparel:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,

    Suet. Tib. 13.—
    C.
    Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;

    post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,

    Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;

    mediastenus qualiscunque status potest esse,

    Col. 1, 9, 3:

    in gallinaceis maribus status altior quaeritur,

    id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:

    plantae majoris statūs,

    Pall. Febr. 25, 20.—
    D.
    A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):

    equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,

    Liv. 30, 18, 14:

    nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,

    id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:

    ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,

    Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:

    saepe adversarios de statu omni dejecimus,

    Cic. Or. 37, 129:

    voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,

    throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:

    fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,

    id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:

    neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,

    i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:

    qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,

    than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.

    of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,

    aspect, id. Div. 2, 44, 92.
    II.
    Trop., condition, state, position, situation, circumstances.
    A.
    Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):

    capitis minutio est statūs permutatio,

    Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:

    quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,

    Cic. Balb. 7, 18:

    ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,

    with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:

    illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,

    Val. Max. 5, 26:

    si statu periclitari litigator videtur,

    if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:

    nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,

    i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:

    permanent tamen in statu servitutis,

    Suet. Gram. 21:

    vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,

    id. Tit. 8 fin.:

    multorum excisi status,

    Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:

    cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,

    a civil status, Dig. 4, 5, 4:

    homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,

    ib. 1, 5, 21:

    primo de personarum statu dicemus,

    civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:

    de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,

    Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:

    cum ad statum suum frater pervenisset,

    Dig. 31, 1, 77, § 19.—
    2.
    Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:

    an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?

    their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:

    quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,

    the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:

    regum status decemviris donabantur,

    the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:

    cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,

    the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:

    non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,

    id. Fam. 4, 4, 1:

    ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. Att. 3, 10, 2:

    non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,

    id. ib. 10, 4, 1:

    quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,

    id. ib. 1, 1, 17:

    praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:

    apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,

    id. Att. 1, 16, 11:

    ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?

    maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:

    quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    tantam in eodem homine varietatem status,

    high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:

    cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,

    Suet. Galb. 12:

    quaedam circa omnium ordinum statum correxit,

    id. Claud. 22:

    cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,

    social position, Curt. 5, 5, 22:

    omnis Aristippum decuit color et status et res,

    Hor. Ep. 1, 17, 23.—
    3.
    Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):

    at iste non dolendi status non vocatur voluptas,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,

    Ov. M. 13, 594:

    flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,

    id. Tr. 5, 1, 5:

    quid enim status hic a funere differt?

    id. P. 2, 3, 3:

    pejor ab admonitu fit status iste boni,

    id. ib. 1, 2, 54:

    his enim quorum felicior in domo status fuerat,

    Val. Max. 6, 8, 7:

    sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,

    id. 6, 9 pr.:

    caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,

    id. 7, 1, 1:

    haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),

    id. 6, 5, ext. 4:

    obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,

    Curt. 10, 2, 22:

    sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,

    i. e. distress, id. 5, 11, 5:

    res magna et ex beatissimo animi statu profecta,

    Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —
    4.
    Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:

    homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,

    id. Fam. 7, 10, 3:

    tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,

    id. Att. 4, 2, 1:

    quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,

    id. Par. 2, 17:

    sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,

    id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:

    vitae statum commutatum ferre non potuit,

    Nep. Dion, 4, 4:

    id suis rebus tali in statu saluti fore,

    Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:

    libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),

    Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:

    status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,

    Sen. Q. N. 2, 39, 2.—
    B.
    Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.
    1.
    In gen.:

    Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,

    Cic. Verr. 1, 4, 12:

    nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,

    id. Sest. 50, 106:

    omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,

    id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:

    mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    id. ib. 3, 11, 4; so,

    status ipse nostrae civitatis,

    id. ib. 5, 16, 2:

    non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,

    id. Phil. 13, 1, 2:

    sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

    id. Rep. 2, 26, 48:

    aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,

    id. Fam. 9, 8, 2:

    ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:

    tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,

    id. ib. 6, 1, 1:

    non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,

    id. Clu. 69, 196:

    ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,

    id. Sull. 11, 33:

    Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,

    id. Cat. 1, 1, 3:

    eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,

    Caes. B. G. 6, 12, 9:

    cum hoc in statu res esset,

    Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:

    eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,

    id. 41, 6, 9:

    statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,

    i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:

    ut deliberare de statu rerum suarum posset,

    id. 44, 31:

    ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,

    id. 3, 37, 3:

    jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,

    id. 8, 13, 2:

    qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,

    internal peace, id. 3, 20, 8:

    omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,

    more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:

    tranquillitatis status,

    Val. Max. 7, 2, 1:

    in sollicito civitatis statu,

    Quint. 6, 1, 16:

    principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,

    guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,

    ad formandum rerum praesentium statum,

    Just. 9, 5, 1:

    populo jam praesenti statu laeto,

    Suet. Caes. 50:

    ad componendum Orientis statum,

    id. Calig. 1:

    deploravit temporum statum,

    id. Galb. 10:

    ad explorandum statum Galliarum,

    id. Caes. 24:

    delegatus pacandae Germaniae status,

    id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—
    2.
    Esp., of the political sentiments of the citizens:

    a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,

    Liv. 39, 27:

    ad visendum statum regionis ejus,

    id. 42, 17, 1:

    suas quoque in eodem statu mansuras res esse,

    id. 42, 29, 9:

    cum hic status in Boeotiā esset,

    id. 42, 56, 8.—
    3.
    Of the constitution, institutions, form of government, etc.:

    Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,

    Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;

    1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,

    id. ib. 2, 1, 2:

    itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,

    the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:

    in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,

    id. ib. 2, 37, 62:

    providete ne rei publicae status commutetur,

    id. Har. Resp. 27, 60:

    eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,

    aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:

    ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,

    id. Fl. 1, 3:

    ut rei publicae statum convulsuri viderentur,

    id. Pis. 2, 4:

    pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,

    id. Red. in Sen. 8, 20:

    cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?

    id. ib. 7, 16:

    omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,

    id. Mur. 11, 24:

    intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quod ad statum Macedoniae pertinebat,

    Liv. 45, 32, 2:

    ex commutatione statūs publici,

    Vell. 2, 35, 4:

    haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,

    Val. Max. 4, 1, ext. 4:

    Gracchi civitatis statum conati erant convellere,

    id. 6, 3, 1 fin.:

    Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85:

    qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,

    id. 2, 16, 4:

    id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,

    Suet. Claud. 11:

    nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,

    id. ib. 1:

    conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,

    id. Caes. 40:

    tu civitatem quis deceat status Curas,

    what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,
    4.
    Existence of the republic:

    quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,

    Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):

    si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,

    id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —
    C.
    In nature, state, condition, etc.:

    incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,

    Cic. Or. 3, 45, 178:

    ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,

    Lucr. 5, 829:

    ex alio terram status excipit alter,

    id. 5, 835:

    est etiam quoque pacatus status aëris ille,

    id. 3, 292:

    non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,

    Liv. 37, 12, 11:

    idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,

    Curt. 6, 4, 19:

    incertus status caeli,

    Col. 11, 2:

    pluvius caeli status,

    id. 2, 10:

    mitior caeli status,

    Sen. Oedip. 1054.—
    D. 1.
    In gen.:

    atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,

    preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,
    2.
    Esp. in rhet. jurisp.
    (α).
    The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):

    refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,

    Cic. Top. 25, 93; so,

    statu (sic enim appellamus controversiarum genera),

    id. Tusc. 3, 33, 79:

    statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,

    Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—
    (β).
    The main question, the essential point:

    quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,

    Quint. 3, 6, 2:

    non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,

    the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—
    E.
    In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:

    et tempora et status,

    tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:

    fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,

    id. 1, 5, 41.
    ► For statu liber, v.
    statuliber.

    Lewis & Short latin dictionary > status

  • 20 tam

    tam, adv. [orig. acc. fem. of the demonstrative root ta-; cf.: tum, tamen], correlative of quam, so, so much, as.
    I.
    As comparative adverb, demonstrative with correlative quam, introducing comparative clauses of like intensity.
    A.
    As adjunct of adjectives or participles the intensity of which is expressed by a comparative clause, tam... quam = as... as; negatively, non (neque, nihil, etc.) tam... quam = not so... as.
    1.
    In comparison between two adjj.:

    tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest,

    a tyrant may be as mild as a king may be harsh, Cic. Rep. 1, 33, 50 (B. and K. bracket rex):

    non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    tam culpae hostium justus existimator quam gloriosus victor,

    Val. Max. 3, 8, 1:

    adjuro, tam me tibi vera referre Quam veri majora fide,

    things as true as they are beyond belief, Ov. M. 3, 659:

    quorum vires quam repentinae tam breves,

    Sen. Q. N. 6, 7, 2.—Negatively:

    non enim tam praeclarum est scire Latine quam turpe nescire,

    Cic. Brut. 37, 140:

    ut illa... non tam mirabilia sunt, quam conjecta belle,

    id. Div. 2, 31, 66; 2, 36, 76: nec tam Turpe fuit vinci [p. 1836] quam contendisse decorum est, Ov. M. 9, 5. —Tam preceded by comp. clause:

    maximeque eam pestilentiam insignem mors quam matura tam acerba M. Furi fecit,

    Liv. 7, 1, 8:

    quam magni nominis bellum est, tam difficilem existimaritis victoriam fore,

    id. 21, 43, 11:

    donec quam felices seditiones, tam honorati seditionum auctores essent,

    id. 4, 2, 4. —
    2.
    In a comparison between degrees of intensity, etc., of the same adjective.
    a.
    As in relative clauses, the adjective repeated (so esp. in Plaut.;

    not repeated in English): tam liquidus est quam liquida tempestas esse solet,

    as serene as the weather is wont to be, Plaut. Most. 3, 2, 64:

    quam placida'st aqua,

    id. ib. 3, 2, 165:

    tam frictum ego illum reddam quam frictum est cicer,

    id. Bacch. 4, 4, 7.—Negatively:

    nemo orator tam multa scripsit quam multa sunt nostra,

    Cic. Or. 30, 168:

    tametsi non tam multum in istis rebus intellego quam multa vidi,

    id. Verr. 2, 4, 43, § 94.—
    b.
    The adjective not repeated.
    (α).
    The terms of comparison being nouns or pronouns:

    tam ego fui ante liber quam gnatus tuus ( = quam liber gnatus tuus est),

    Plaut. Capt. 2, 2, 60:

    fieret corium tam maculosum quam est nutricis pallium,

    id. Bacch. 3, 3, 30:

    tam mihi mea vita quam tua Tibi cara est,

    id. Cas. 3, 6, 43:

    ni illam mihi tam tranquillam facis quam mare est,

    id. Poen. 1, 2, 145:

    tam crebri ad terram decidebant quam pira,

    id. ib. 2, 38:

    tam excoctam reddam atque atram quam carbo'st,

    Ter. Ad. 5, 3, 63:

    quom fervit maxume, tam placidum (eum) quam ovem reddo,

    id. ib. 4, 1, 18:

    tam sum misericors quam vos, tam mitis quam qui lenissimus,

    Cic. Sull. 31, 87:

    tam gratum mihi id erit quam quod gratissimum,

    id. Fam. 13, 3:

    nulla ingenia tam prona ad invidiam sunt quam eorum qui genus ac fortunam suam animis non aequant,

    Liv. 45, 22:

    nihil est tam violentum quam magna vis aquae,

    Sen. Q. N. 3, 30, 6:

    (cum sit) tam aurum et argentum quam aes Corinthium ( = cum aurum et argentum tam sit Corinthium quam aes),

    Quint. 8, 2, 8:

    (ira) tam inutilis animi minister est quam miles qui signum receptui neglegit,

    Sen. Ira, 1, 9, 2.—

    Negatively: neque opes nostrae tam sunt validae quam tuae,

    Plaut. Cist. 2, 1, 20:

    nihil esse tam detestabile tamque pestiferum quam voluptatem,

    Cic. Sen. 12, 41:

    neque tam condenso corpore nubes esse queunt quam sunt lapides, neque autem tam tenues quam nebulae,

    Lucr. 6, 101.—Virtually negative:

    quod enim tam infidum mare quam blanditiae principum? ( = nullum tam infidum mare, etc.),

    Plin. Pan. 66. — With comp. pregn. (very rare): istam dextram non tam in bellis et proeliis quam in promissis et fide firmiorem, i. e. whose superior trustworthiness is not so much in wars, etc., Cic. Deiot. 3, 8:

    vectigal ex agro eorum capimus, quod nobis non tam fructu jucundius est, quam ultione,

    Liv. 28, 39, 13. —
    (β).
    With quam in subst.-clause:

    quicquid mali hic Pisistratus non fecerit, tam gratum est quam si alium facere prohibuerit,

    Cic. Att. 8, 16, 2.—Negatively:

    juris interpretatio, quae non tam mihi molesta sit propter laborem quam quod dicendi cogitationem auferat,

    Cic. Leg. 1, 4, 12. —

    Virtually negative: quid autem tam exiguum quam est munus hoc eorum qui consuluntur?

    Cic. Leg. 1, 4, 14.—
    (γ).
    With quam in adverb.-clause:

    cupam facito tam crassam quam modioli postulant,

    Cato, R. R. 21, 1:

    si era mea sciat tam socordem esse quam sum,

    Plaut. Cist. 4, 2, 5:

    tua est imago: tam consimili'st quam potest,

    id. Men. 5, 9, 4:

    sororem tam similem quam lacte lacti est,

    id. Mil. 2, 2, 87.—
    B.
    Tam with advv.: tam... quam = as ( so)... as; negatively = not so... as.
    1.
    Comparing an adv. with another adv. or adverb. clause: satin' istuc mihi exquisitum est...? Ar. Tam satis quam numquam hoc invenies secus, with as full certainty as that you will never find this otherwise, Plaut. Capt. 3, 4, 106.—Virtually negative:

    quis umquam obeundi negotii studio tam brevi tempore tot loca adire potuit, quam celeriter Cn. Pompejo duce tanti belli impetus navigavit?

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34. —After quam:

    nam dictaturam quam pertinaciter ei deferebat populus, tam constanter repulit,

    Vell. 2, 89, 5 (the repetition of the adverb is especially frequent in tam diu... quam diu; v. tamdiu).—
    2.
    The adverb understood after quam: sed tu novisti fidicinam? Tr. Tam facile quam me (quam facile me novi), Plaut. Ep. 3, 4, 72:

    tam facile vinces quam pirum volpes comest,

    id. Most. 3, 1, 26:

    tam hercle certe quam ego ted, ac tu me vides,

    id. Merc. 1, 2, 77:

    tam audacter (ibis intro) quam domum ad te,

    id. Truc. 1, 2, 109:

    tam facile quam tu arbitraris,

    Cic. Div. 1, 6, 10:

    tam cito evertetur quam navis, etc.,

    id. Rep. 1, 34, 51:

    nihil tam cito redditur quam a speculo imago,

    Sen. Q. N. 1, 4, 2. —

    Negatively: (ira) quia non tam cito in alium quam vult erumpit,

    Sen. Ira, 1, 19, 4.—Virtually negative (very freq.):

    quasi vero quidquam sit tam valde, quam nihil sapere, vulgare,

    Cic. Div. 2, 39, 81. — With sup. adv.: quam potes tam verba confer maxime ad compendium = as much as you can (hence the idiomatic expression: quam maxime = as much as possible), Plaut. Mil. 3, 1, 184. —
    C.
    With verbs: tam... quam = as much... as, as well... as; negatively: non tam... quam, not so much... as.
    1.
    One verb compared with another:

    nam quod edit tam duim quam perduim,

    for what he can eat I would give as much as lose, Plaut. Aul. 4, 6, 6:

    vellem tam domestica ferre possem quam ista contemnere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    utinam tam non pigeat ista facere quam non displicebit,

    Quint. 2, 5, 17:

    Tyrus et ipsa tam movetur quam diluitur,

    Sen. Q. N. 6, 26, 5.—Negatively:

    fit quoque enim interdum ut non tam concurrere nubes frontibus adversis possint quam de latere ire,

    Lucr. 6, 115.—
    2.
    The same verb repeated or understood after quam; the compared terms being,
    (α).
    Nouns or pronouns: tam mihi quam illi libertatem hostilis eripuit manus;

    tam ille apud nos servit quam ego hic apud te servio,

    Plaut. Capt. 2, 2, 61:

    tam hic scit me habere (pecuniam) quam egomet (i. e. scio),

    id. Aul. 3, 6, 12:

    quam tu filium tuum, tam me pater me meus desiderat,

    id. Capt. 2, 2, 6:

    tam huic loqui licere oportet quam isti,

    id. Cas. 2, 6, 58:

    tam tibi istuc credo quam mihi,

    id. Ep. 1, 2, 25:

    haec tibi tam sunt defendenda quam moenia,

    Cic. Ac. 2, 44, 137:

    tam moveor quam tu, Luculle,

    id. ib. 2, 46, 141:

    tamque id... tuendum conservandumque nobis est quam illud, etc.,

    id. Off. 3, 4, 17: amurcam periti agricolae tam in doliis condunt quam oleum aut vinum ( as well as), Varr. R. R. 1, 61:

    tam natura putarem vitam hominis sustentari quam vitis, quam arboris,

    Cic. Tusc. 1, 24, 56:

    sicut pueris, qui tam parentibus amissis flebunt quam nucibus,

    Sen. Ira. 1, 12, 4:

    meliorque tam sibi quam aliis faciendus (est),

    id. ib. 1, 15, 1:

    tam solstitium quam aequinoctium suos dies rettulit (i. e. solstitium tam rettulit dies quam rettulit aequinoctium),

    id. Q. N. 3, 16, 3:

    quoniam orationis tam ornatus quam perspicuitas aut in singulis verbis est aut in pluribus positus (i. e. ornatus tam positus est quam perspicuitas),

    Quint. 8, 3, 15. — This construction passes into mere co - ordination: tam vera quam falsa cernimus, as well... as, almost = both... and, Cic. Ac. 2, 34, 111: repentina res, quia quam causam nullam tam ne fidem quidem habebat ( = ut causam nullam, sic ne fidem quidem; cf.

    sic),

    Liv. 8, 27, 10; so Sall. J. 31, 16; id. H. 1, 41, 24 Dietsch; cf. Liv. 33, 17, 9; Sen. Q. N. 4, 13, 4. —

    Negatively: non tam meapte causa Laetor quam illius,

    Ter. Heaut. 4, 3, 8:

    nihil est quod tam obtundat elevetque aegritudinem... quam meditatio condicionis humanae,

    Cic. Tusc. 3, 16, 34:

    quae compararat non tam suae delectationis causa quam ad invitationes adventusque nostrorum hominum,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    cujus me facti paenituit non tam propter periculum meum quam propter vitia multa quae,

    id. Fam. 7, 3, 2:

    qua nulla in re tam utor quam in hac civili et publica,

    id. Att. 2, 17, 2:

    neque eos tam istius hominis perditi subita laetitia quam hominis amplissimi nova gratulatio movebat,

    id. Verr. 1, 8, 21:

    Iliensibus Rhoeteum addiderunt, non tam ob recentia ulla merita quam originum memoria,

    Liv. 38, 39, 10.—
    (β).
    Object-inff.:

    qualis est istorum oratio qui omnia non tam esse quam videri volunt,

    Cic. Ac. 2, 14, 44:

    quid enim tam pugnat, quam non modo miserum, sed omnino quidquam esse qui non sit,

    id. Tusc. 1, 7, 13:

    virtute ipsa non tam multi praediti esse quam videri volunt,

    id. Lael. 26, 98.—
    (γ).
    Subject-inff. or dependent clauses:

    ego illud argentum tam paratum filio Scio esse, quam me hunc scipionem contui ( = tam scio, argentum paratum esse, quam scio me, etc.),

    Plaut. As. 1, 1, 109:

    Parmenonis tam scio esse hanc techinam quam me vivere,

    Ter. Eun. 4, 4, 51:

    tam teneor dono quam si dimittar onustus,

    Hor. Ep. 1, 7, 18:

    Acrisium Tam violasse deum quam non agnosse nepotem Paenitet,

    Ov. M. 4, 613:

    tam perdis operam cum illi irasceris, quam cum illum alteri precaris iratum,

    Sen. Ira, 2, 30, 2.—Negatively (so most freq.):

    nihil est quod tam deceat quam in omni re gerenda servare constantiam,

    Cic. Off. 1, 34, 125:

    eundum igitur est, nec tam ut belli quam ut fugae socii simus,

    id. Att. 9, 2, a, 3:

    nec tam quaerendum est, dolor malumne sit, quam firmandus animus ad dolorem ferendum,

    id. Tusc. 2, 12, 28:

    non tam ut prosim causis elaborare soleo, quam ut ne quid obsim,

    id. Or. 2, 72, 295:

    cum ego te non tam vitandi laboris mei causa quam quia tua id interesse arbitrarer, hortatus essem,

    id. Top. 1, 2:

    auxilia convenerant non tam Vejentium gratia concitata, quam quod in spem ventum erat, etc.,

    Liv. 2, 44, 7:

    Boji defecerunt, nec tam ob veteres in populum Romanum iras, quam quod, etc.,

    id. 21, 25, 2. — So with causal clauses, Cic. Div. in Caecil. 7, 24; id. Or. 3, 30, 119; id. Sest. 64, 135; Liv. 8, 19, 3. —
    (δ).
    With quam in adverb.-clause:

    tam confido quam poti'st,

    Plaut. Stich. 3, 2, 1; and in Cicero's epistolary style, tam esse with predicative force (like ita esse, sic esse;

    v. sic): atque ego haec tam esse quam audio non puto ( = tam male esse),

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9.—
    (ε).
    Tam with a neg. is sometimes followed by sed with an independent clause, instead of a comp. clause:

    quidam autem non tam id reprehendunt, si remissius agatur, sed tantum studium tamque multam operam ponendam in eo non arbitrantur,

    Cic. Fin. 1, 1, 1 Madv. ad loc.; cf.:

    quae (suaviloquentia) quidem non tam est in plerisque... sed est ea laus eloquentiae certe maxima,

    id. Brut. 15, 58.—
    D.
    With esse and predic. noun:

    tam ea est quam poti'st nostra erilis concubina,

    Plaut. Mil. 2, 5, 47:

    equidem tam sum servos quam tu,

    id. Capt. 3, 4, 11:

    tam ego homo sum quam tu,

    id. As. 2, 4, 83:

    nam id nobis tam flagitium'st quam illa Non facere,

    Ter. Ad. 3, 3, 68:

    tam es tu judex quam ego senator,

    Cic. Rab. Post. 7, 17:

    tam sum amicus rei publicae quam qui maxime,

    id. Fam. 5, 2, 6.—With prep. and its case as predicate:

    tam hoc quidem tibi in proclivi quam imber quando pluit,

    Plaut. Capt. 2, 2, 86:

    qui non defendit, nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio quam si parentes, etc., deserat,

    Cic. Off. 1, 7, 23. —

    Negatively: nihil est tam contra naturam quam turpitudo,

    Cic. Off. 3, 8, 35. —
    E.
    With quasi in place of quam:

    tam a me pudica est quasi soror mea sit,

    Plaut. Curc. 1, 1, 51. —
    F.
    Quam... tam with compp. = quanto... tanto or quo... eo (ante-class. and poet.): quam magis aerumna urget, tam magis ad malefaciendum viget, Enn. ap. Quint. 9, 3, 15 (Trag. Rel. v. 303 Vahl.):

    quam magis adspecto, tam magis est nimbata,

    Plaut. Poen. 1, 2, 138:

    magis quam id reputo, tam magis uror quae meus filius turbavit,

    id. Bacch. 5, 1, 5:

    quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

    id. As. 1, 3, 6:

    quo quaeque magis sunt aspera semina eorum, Tam magis in somnis eadem saevire necessust,

    Lucr. 4, 999:

    quae quanto magis inter se perplexa coibant, Tam magis expressa ea quae mare... efficerent,

    id. 5, 453:

    tam magis illa fremens et tristibus effera flammis, Quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

    Verg. A. 7, 787.—With quanto for quam:

    quanto magis aetheris aestus cogebant terram, Tam magis, etc.,

    Lucr. 5, 484. —With rel. adv. for quam:

    verum ubicumque magis denso sunt agmine nubes, tam magis hinc... fremitus fit,

    Lucr. 6, 99. — Ellips. of tam:

    quam magis specto. minus placet mihi hominis facies,

    Plaut. Trin. 4, 2, 19.—
    G.
    Quam... tam with superll. = quanto... tanto or quo... eo (mostly anteclass.; cf.

    the class.: ut quisque maxime... ita maxime): quam citissime conficies, tam maxime expediet,

    Cato, R. R. 64 (65):

    oleum quam diutissime in amurca erit, tam deterrimum erit,

    id. ib. 64 (65):

    quam acerbissima olea oleum facies, tam oleum optumum erit,

    id. ib. 65 (66): quam plurimum [p. 1837] erit, tam citissime canus fiet, id. ib. 157 (158) med.:

    quam ad probos propinquitate proxume te adjunxeris, tam optumum est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 59:

    quam maxime huic vana haec suspicio erit, tam facillime patris pacem in leges conficiet suas,

    Ter. Heaut. 5, 2, 44:

    quam vos facillime agitis, quam estis maxume Potentes, dites, fortunati, nobiles: tam maxime vos aequo animo aequa noscere Oportet,

    id. Ad. 3, 4, 56:

    quam paucissimos reliqueris, tam optimi fiunt in alendo,

    Varr. R. R. 2, 9:

    quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est,

    Sall. J. 31, 14. —
    H.
    With quam in immediate succession (to be distinguished from the conj. tamquam, as if):

    nam, si a mare abstinuissem, tam quam hoc uterer ( = tam illo uterer quam hoc),

    Plaut. Mil. 4, 7, 26:

    tam quam proserpens bestia (iste) est bilinguis et scelestus ( = tam bilinguis quam, etc.),

    id. Fers. 2, 4, 28: esne tu huic amicus? To. Tam quam di omnes qui caelum colunt, id. ib. 4, 4, 32: vide, homo ut hominem noveris. Sy. Tam quam me, id. Trin. 4, 2, 68: nostine? Da. Tam quam te, Ter. Phorm. 1, 2, 15 (for tam diu, with or without quam, quam diu, etc., v. tamdiu).
    II.
    With a comp. clause understood.
    A.
    With a comp. clause to be supplied from a preceding sentence:

    quae faciliora sunt philosophis... quia tam graviter cadere non possunt (sc. quam alii),

    Cic. Off. 1, 21, 73:

    cur corporis curandi causa quaesita sit ars, animi autem medicina nec tam desiderata sit..., nec tam culta (i. e. quam corporis medicina),

    id. Tusc. 3, 1, 1:

    nihil umquam tam eleganter explicabunt (i. e. quam Plato),

    id. ib. 1, 23, 55:

    non conturbat me expectatio tua, etsi nihil est eis, qui placere volunt, tam adversarium,

    id. Ac. 2, 4, 10:

    sed ea (plebs) nequaquam tam laeta Quinctium vidit (i. e. quam ejus amici),

    Liv. 3, 26, 12: nec minora consequi potuit (Maecenas);

    sed non tam concupivit (sc. quam Agrippa),

    Vell. 2, 88, 2: nec tibi tam longis opus est ambagibus usquam, nec me tam multam hic operam consumere par est (i. e. quam consumere opus sit, si haec tractare velim), Lucr 6, 1079; so, tam gratia est (colloq.) = non accipio, sed tam gratia est quam esset si acciperem, I thank you just as much; no, thank you:

    bene vocas (ad prandium): tam gratia'st,

    Plaut. Men. 2, 3, 36: cenabis apud me. Ep. Locata'st opera nunc quidem:

    tam gratia'st,

    id. Stich. 3, 2, 18: quin tu, quidquid opus'st, audacter imperas? Ps. Tam gratia'st. Bene est tibi;

    nolo tibi molestos esse nos,

    id. Ps. 2, 4, 23 (in this formula, however, tam is explained by some as a shortened form for tamen; cf. Brix ad Plaut. Men. 386, and v. IV. infra).—
    B.
    With a general comp. clause understood ( = sic, ita), so ( so much) as I do, as you do, as he did, as I said before, as he is, as you are, etc.
    1.
    With adjj.: ut vos servem sedulo, quos tam grandi sim mercatus pecunia, have bought you at so high a price, i. e. as I have, Plaut. Capt. 2, 2, 8: qui nummi exciderunt quod terram sic obtuere? quid vos maestos tam tristisque conspicor? (sc. as I do, as you are), id. Bacch. 4, 4, 17:

    equidem miror, tam catam, tam doctam te et bene eductam, non scire stulte facere,

    id. Most. 1, 3, 29:

    ordine cum videas tam certo multa creari,

    Lucr. 5, 735:

    deus ille fuit qui ista in tam tranquillo et tam clara luce locavit,

    id. 5, 12:

    quorsum igitur tam multa de voluptate?

    Cic. Sen. 12, 44:

    ut mihi quidem, qui tam magno animo fuerit innocens damnatus esse videatur,

    id. Tusc. 1, 42, 100:

    inter ista tam magnifica verba tamque praeclara,

    id. Fin. 2, 23, 77:

    quis est qui complet aures meas tantus et tam dulcis sonus?

    as I hear, id. Rep. 6, 18, 18:

    tollite hanc: nullam tam pravae sententiae causam reperietis,

    id. Phil. 14, 1, 3: et tamen veremur ut hoc quod a tam multis perferatur natura patiatur? ( as it is, sc. suffered), id. Tusc. 2, 20, 46:

    ut tam in praecipitem locum non debeat se sapiens committere,

    id. Ac. 2, 21, 68:

    tam necessario tempore, tam propinquis hostibus,

    at so urgent a time as this, Caes. B. G. 1, 16, 6:

    supra triginta quinque milia hostium fuerant, ex quibus tam exigua pars pugnae superfuit,

    Liv. 39, 31, 14:

    tam constantem defensionem Scipionis universus senatus comprobavit,

    Val. Max. 3, 7, 1: ceterum... ne tam praeclara lex... oblitteraretur, id. 2, 8, 1:

    qui tam crudelem tyrannum occideret,

    id. 3, 1, 2:

    ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore civitas nostra virtutis suae oblita est,

    id. 3, 2, 7:

    tam contraria est pestis,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    tam parvo distat ibi tanta rerum naturae diversitas,

    id. 5, 11, 12, § 65; so, tamne (cf. sicine):

    tamne indignus videar?

    Plaut. Merc. 1, 2, 77.—And with sup.:

    nondum erat vestris tam gravissimis tamque multis judiciis concisus,

    of so great weight, Cic. Phil. 12, 5, 11.—
    2.
    With advv.:

    alienus quom ejus incommodum tam aegre feras, quid me patrem par facere est?

    Plaut. Capt. 1, 2, 37:

    quid est negotii quod tu tam subito domo abeas?

    id. Am. 1, 3, 4:

    unde ego nunc tam subito huic argentum inveniam miser?

    Ter. Phorm. 3, 3, 1:

    quia (anima cum corpore) tam conjuncta atque leniter apta'st,

    Lucr. 5, 559:

    jam mallem Cerberum metueres quam ista tam inconsiderata diceres,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12:

    ista tam aperte et per versa et falsa,

    id. Ac. 2, 18, 60:

    cum ex co quaereretur cur tam diu vellet esse in vita,

    id. Sen. 5, 13:

    me pudet tam cito de sententia esse dejectum,

    id. Tusc. 2, 5, 14:

    etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    id. Fin. 5, 11, 31:

    an melius fuerit rationem non dari omnino, quam tam munifice et tam largiter,

    as I have shown, id. N. D. 3, 27, 69:

    nam quod jus civile tam vehementer amplexus es,

    id. Or. 1, 55, 274:

    quid tu, inquit, tam mane?

    id. Rep. 1, 9, 14: cur hunc tam temere ( as mentioned before) quisquam ab officio discessurum judicaret? Caes. B. G. 1, 40:

    quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

    id. ib. 1, 14:

    cum tam procul a finibus Macedoniae absint,

    Liv. 39, 27, 6: non digna exempla quae tam breviter ( as I am going to do) nisi majoribus urgerer, referrentur, Val. Max. 2, 7, 5:

    qualis esset quem tam diu tamque valde timuissent,

    Nep. Eum. 11, 2; and with sup.: tam maturrime comparavisse, Cato ap. Charis. p. 184 P.—With adverb. abl.: tam crepusculo fere ut amant, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, 77; cf.:

    tam vesperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 15; v. III. B. 3. infra.—
    3.
    With verbs:

    ut, ni meum gnatum tam amem, tua jam virgis latera lacerentur probe,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 10:

    quid, cedo, te, obsecro, tam abhorret hilaritudo?

    id. Cist. 1, 1, 55:

    quid tam properas?

    id. Pers. 4, 6, 11:

    cum te video nostrae familiae Tam ex animo factum velle ( = te tam velle nostrae familiae ex animo factum),

    Ter. Ad. 5, 7, 21:

    age, quaeso, ne tam obfirma te, Chreme,

    id. Heaut. 5, 5, 8:

    non pol temere'st quod tu tam times,

    id. Phorm. 5, 8 (9), 9: Sy. Eamus, namque hic properat in Cyprum. Sa. Ne tam quidem, implying a corresponding gesture, id. Ad. 2, 4, 14:

    quam si explicavisset, non tam haesitaret,

    i. e. as he does, Cic. Fin. 2, 6, 18.—Sometimes with an adv. to be supplied:

    quid ergo hanc, quaeso, tractas tam ( = tam male, or implying a corresponding gesture),

    Plaut. Cas. 4, 4, 31:

    Graecos in eo reprehendit quod mare tam secuti sunt ( = tam vulgo. or tam temere),

    Cic. Att. 6, 2, 3; cf. id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9; v. I. C. 2. d, supra. — With esse and predic. noun:

    numquam ego te tam esse matulam credidi,

    Plaut. Pers. 4, 3, 72.—
    4.
    Preceded and strengthened by a demonstrative adjective (order: 1. demonstr., 2. tam, 3. adjective, 4. noun; or, 1. demonstr., 2. noun, 3. tam, 4. adjective).
    (α).
    After hic:

    etiamne haec tam parva civitas, tam procul a manibus tuis remota, praedae tibi et quaestui fuit?

    Cic. Verr. 2, 3, 37, § 85:

    hunc hominem tam crudelem, tam sceleratum, tam nefarium nolunt judicare,

    id. ib. 2, 2, 31, §

    77: hunc tamen hominem tam audacem, tam nefarium, tam nocentem,

    id. Clu. 14, 42:

    haec mea oratio tam longa aut tam alte repetita,

    id. Sest. 13, 31:

    in hoc tam exiguo vitae curriculo,

    id. Arch. 11, 28:

    hanc tam taetram, tam horribilem tamque infestam rei publicae pestem,

    id. Cat. 1, 5, 11:

    in hac tam clara re publica natus,

    id. Rep. 1, 19, 31:

    hanc rem publicam tam praeclare fundatam,

    id. Par. 1, 2, 10:

    haec tam crebra Etruriae concilia,

    Liv. 5, 5, 8:

    in his tam parvis atque tam nullis,

    Plin. 11, 2, 1, § 2:

    quorsum haec tam putida tendant,

    Hor. S. 2, 7, 21:

    hac tam prospera pugna nuntiata,

    Curt. 3, 11, 16.—
    (β).
    After ille:

    ille homo tam locuples, tam honestus,

    Cic. Verr. 2, 4, 6, § 11: illud argentum tam praeclarum ac tam nobile, id. ib. 2, 4, 20, §

    44: illud tam grave bellum,

    Val. Max. 5, 6, ext. 1:

    ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore,

    id. 3, 2, 7.—
    (γ).
    After iste:

    tamenne ista tam absurda defendes?

    Cic. N. D. 1, 29, 81:

    ista admonitio tua tam accurata,

    id. Att. 6, 1, 20:

    quae est ista tam infesta ira?

    Liv. 7, 30, 15:

    iste tam justus hostis, tam misericors victor,

    Curt. 4, 10, 34.—
    (δ).
    After id ipsum:

    id ipsum tam mite ac tam moderatum imperium,

    Liv. 1, 48, 9.—
    (ε).
    After tot:

    jacere necesse sit tot tam nobiles disciplinas,

    Cic. Ac. 2, 48, 147:

    tot tam valida oppida,

    Liv. 5, 54, 5:

    tot tam opulenti tyranni regesque,

    id. 25, 24, 13:

    inter tot tam effrenatarum gentium arma,

    id. 21, 9, 3:

    tot tam praeclaris imperatoribus uno bello absumptis,

    id. 28, 28, 12; 25, 27, 13; 26, 13, 17; cf.:

    cum tot ac tam validae eluctandae manus essent,

    id. 24, 26, 13; 8, 12, 4.—
    (ζ).
    After hic talis:

    da operam ut hunc talem, tam jucundum, tam excellentem virum videas,

    Cic. Fam. 16, 21, 3.
    III.
    As demonstr. adv. of intensity, correlative with ut, that, and its equivalents (qui, quin); so only with adjj. and advv. (not with verbs).
    A.
    Without a negation ( = ita, adeo;

    rare before the Aug. period): ni erit tam sincerum (tergum), ut quivis dicat ampullarius Optumum esse operi faciundo corium et sincerissimum,

    Plaut. Rud. 3, 4, 51:

    quae (maturitas) mihi tam jucunda est ut, quo propius ad mortem accedam, quasi terram videre videar,

    Cic. Sen. 19, 71. de qua tam variae sunt doctissimorum hominum sententiae, ut magno argumento esse debeat, etc., id. N. D. 1, 1, 1:

    ad eum pervenit tam opportuno tempore, ut simul Domitiani exercitus pulvis cerneretur, et primi antecursores Scipionis viderentur,

    Caes. B. C. 3, 36:

    tam parandus ad dimicandum animus, ut, etc.,

    id. B. G. 2, 21:

    tamen tam evidens numen rebus adfuit Romanis, ut putem, etc.,

    Liv. 5, 51, 4: infimam plebem natura ipsa tam abjecto tamque imo loco collocavit ut nulla ratione erigi aut sublevari possit, Ps.-Cic. Cons. 6, 22:

    tam multa sunt, tamque misera quae perferunt ut nemo sit quin mori saepissime cupiat,

    id. ib. 16, 59:

    quem constat tam certa acie luminum usum esse ut a Lilybaeo portu Carthaginienses egredientes classes intueretur,

    Val. Max. 1, 8, ext. 14:

    tam alacri animo suos ad id proelium cohortatus est ut diceret: Sic prandete, etc.,

    id. 3, 2, ext. 3:

    in Theophrasto tam est loquendi nitor ille divinus ( = tam divinus est) ut ex eo nomen quoque traxisse videatur,

    Quint. 10, 1, 83:

    (Scipio) bellum in Africam transtulit, tam lentus ut opinionem luxuriae segnitiaeque malignis daret,

    Sen. Ira, 1, 11, 6; id. Q. N. 1, 15, 5:

    3, 21, 1: tam parvulis in faucibus... ut non sit dubium, etc.,

    Plin. 10, 29, 43, § 82:

    ipsum Macedonem tam graviter palma percussit ut paene concideret,

    Plin. Ep. 3, 14, 7.—
    B.
    With a negation, or in a question implying a negation.
    1.
    Before ut (very freq. in the class. period; cf. adeo, poet., e.g. Hor. Ep. 1, 1, 39):

    numquam tam dices commode ut tergum meum Tuam in fidem committam,

    Ter. Hec. 1, 2, 33:

    non tam viva tamen, calidus queat ut fieri fons,

    Lucr. 6, 887:

    quis umquam praedo fuit tam nefarius, quis pirata tam barbarus ut, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 50, 146:

    non sum tam stultus, ut te usura falsi gaudii frui velim,

    id. Fam. 6, 12, 1:

    nec, cum id faciebamus tam eramus amentes ut explorata nobis esset victoria,

    id. ib. 6, 1, 3:

    non essem tam inurbanus ac paene inhumanus uti in eo gravarer quod vos cupere sentirem,

    id. Or. 2, 90, 365:

    non puto tam expeditum negotium futurum ut non habeat aliquid morae,

    id. Att. 13, 31, 1:

    nec vero eram tam indoctus ignarusque rerum ut frangerer animo propter, etc.,

    id. Phil. 2, 15, 37:

    quis tam demens ut sua voluntate maereat?

    id. Tusc. 3, 29, 71; so id. Off. 3, 20, 82; id. Tusc. 1, 1, 2; id. Phil. 3, 4, 10:

    non enim proferremus vino oppressos... tam absurde, ut tum diceremus, etc.,

    id. Ac. 2, 17, 53:

    non se tam barbarum ut non sciret, etc.,

    Caes. B. G. 1, 44, 17:

    nulli sunt tam feri et sui juris affectus ut non disciplina perdomentur,

    Sen. Ira, 2, 12, 3:

    nemo tam divos habuit faventes, crastinum ut posset sibi polliceri,

    id. Thyest. 619.—
    2.
    With a negation (esp. nemo), followed by qui ( = ut is; class. and freq.); nec quisquam sit tam opulentus qui mihi obsistat in via, [p. 1838] Plaut. Curc. 2, 3, 5:

    generi lenonio Numquam deus ullus tam benignus fuit, qui fuerit propitius,

    id. Pers. 4, 4, 34:

    an ille tam esset stultus qui mihi mille nummum crederet?

    id. Trin. 4, 2, 42:

    nemo inventus est tam amens, qui illud argentum tam praeclarum ac tam nobile eriperet, nemo tam audax qui posceret, nemo tam impudens qui postularet ut venderet,

    Cic. Verr. 2, 4, 20, § 44:

    nemo Agrigenti neque aetate tam affecta neque viribus tam infirmis fuit, qui non illa nocte surrexerit,

    id. ib. 2, 4, 43, §

    95: nemo est tam senex qui se annum non putet posse vivere,

    id. Sen. 7, 24:

    nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo philosophorum,

    id. Div. 2, 58, 119:

    nulla gens tam immanis umquam fuit in qua tam crudelis hostis patriae sit inventus,

    id. Sull. 27, 76:

    quae est anus tam delira quae timeat ista?

    id. Tusc. 1, 21, 48:

    ecquem tam amentem esse putas qui illud quo vescatur deum esse credat?

    id. N. D. 3, 16, 41:

    sed neque tam docti tum erant, ad quorum judicium elaboraret, et sunt, etc.,

    id. Fin. 1, 3, 7; so id. Sen. 19, 67; id. Lael. 7, 23; id. Tusc. 1, 6, 11; 1, 15, 33; 2, 17, 41; id. Sest. 14, 32; id. Fin. 2, 20, 63; id. Fam. 9, 2, 2; id. Off. 2, 5, 16:

    neque tam remisso animo quisquam fuit qui ea nocte conquierit,

    Caes. B. C. 1, 21:

    in bello nihil tam leve est quod non magnae interdum rei momentum faciat,

    Liv. 25, 18, 3:

    ut nemo tam humilis esset cui non aditus ad eum pateret,

    Nep. Milt. 8, 4:

    ecquid esse tam saevum potest quod superet illum?

    Sen. Thyest. 196. —
    3.
    With a negation, followed by quin ( = ut is non;

    class. and freq.): nec sacrum nec tam profanum quidquam est quin ibi ilico adsit,

    Plaut. Merc. 2, 3, 27:

    nihil mihi tam parvi est quin me id pigeat perdere,

    id. Pers. 4, 6, 8:

    nec quisquam est tam ingenio duro, neque tam firmo pectore quin sibi faciat bene,

    id. As. 5, 2, 94:

    numquam tam mane egredior, neque tam vesperi Domum revortor, quin te... conspicer Fodere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 15:

    nil tam difficile'st quin quaerendo investigari possiet,

    id. ib. 4, 2, 8:

    ut nullus umquam dies tam magna tempestate fuerit, quin... solem homines viderint,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26:

    numquam tam male est Siculis quin aliquid facete et commode dicant,

    id. ib. 2, 4, 43, §

    95: nemo est tam afflictus quin possit navare aliquid et efficere,

    id. Fam. 6, 1, 7:

    ut nemo tam ferus fuerit, quin ejus causam lacrimarit,

    Nep. Alcib. 6, 4.
    IV.
    Tam, ante-class., sometimes = tamen:

    antiqui tam etiam pro tamen usi sunt,

    Fest. p. 360: bene cum facimus, tam male cupimus...; quamquam estis nihili, tam ecastor simul vobis consului, Titin. ap. Fest. l. l.; so,

    etsi illi aliter nos faciant quam aequom sit, tam pol noxiae nequid magis sit... nostrum officium meminisse decet,

    Plaut. Stich. 1, 1, 44 Fleck., Ritschl:

    tam si nihil usus esset, jam non dicerem,

    id. Merc. 4, 3, 32 Ritschl; v. Prol. Trin. p. 14 ib.; Brix ad Plaut. Men. 2, 3, 36; Curt. in Rhein. Mus. 6, 84; 6, 93; but cf. contra, Corss. Beitr. p. 272 sqq.
    V.
    In the dialect of Praeneste: tam modo, just now ( = modo): ilico hic ante ostium;

    Tam modo, inquit Praenestinus,

    Plaut. Trin. 3, 1, 8 Brix ad loc.; cf. Fest. s. v. tammodo, p. 359; Ritschl, opusc. 2, 372.

    Lewis & Short latin dictionary > tam

Страницы
  • 1
  • 2

См. также в других словарях:

  • De Miseria Condicionis Humane — Le traité De Miseria Condicionis Humane (De la misère de la condition humaine) a été rédigé par Lothaire de Segni (devenu par la suite pape sous le nom d Innocent III) au cours de la dernière décennie du XIIe siècle, à l époque où il était… …   Wikipédia en Français

  • Innocent III — (Giovanni Lotario de Conti) 1161? 1216, Italian ecclesiastic: pope 1198 1216. * * * orig. Lothar of Segni born 1160/61, Gavignano Castle, Campagna di Roma, Papal States died July 16, 1216, Perugia Pope (1198–1216). Innocent, who was trained in… …   Universalium

  • Lewis's trilemma — (or the Lewis Triumvirate) is a syllogism intended to demonstrate the logical inconsistency of both holding Jesus of Nazareth to be a great moral teacher while also denying his divinity. It was popularised by C. S. Lewis in a BBC radio talk and… …   Wikipedia

  • Кондиционирование —         в обогащении п. и. (от лат. condicio, род. падеж condicionis условие, состояние * a. conditioning; н. chemische Aufbereitung; ф. conditionnement; и. acondicionamiento) вспомогат. технол. процесс для получения рудных пульп, суспензий,… …   Геологическая энциклопедия

  • Innocent III — Cet article concerne le pape du début du XIIIe siècle. Pour l’antipape, voir Innocent III (antipape). Innocent III Pape de l’Église catholique …   Wikipédia en Français

  • Poggio Bracciolini —     Giovanni Francesco Poggio Bracciolini     † Catholic Encyclopedia ► Giovanni Francesco Poggio Bracciolini     An Italian humanist and historian; born at Terranuova, near Arezzo, in 1380; died at Florence, 10 Oct., 1459. He studied at Florence …   Catholic encyclopedia

  • condizione — {{hw}}{{condizione}}{{/hw}}s. f. 1 Fatto, circostanza cui è subordinato il verificarsi di un altro fatto o circostanza: verrò a condizione che tu mi accompagni | Elemento di una pattuizione, riserva: sotto –c; a nessuna –c; buone condizioni di… …   Enciclopedia di italiano

  • ВОПЛОЩЕНИЕ — [греч. ἐνσάρκωσις, лат. incarnatio], ключевое событие истории спасения, состоящее в том, что предвечное Слово (Логос), Сын Божий, Второе Лицо Пресв. Троицы, восприняло человеческую природу. Вера в факт В. служит основанием христ. исповедания… …   Православная энциклопедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»